Հորիզոն շաբաթաթերթի գրական յաւելուածը
Այն ատեն արեւմտահայերէնի տարածման համար թրքախօսութեան դէմ եղած պայքարէն ոչ պակաս կը հալածուէր նաեւ բարբառախօսութիւնը: Վայ այն աշակերտներուն, որ զբօսանքի պահուն բարբառով խօսէին իրարու հետ կամ բարբառային բառեր գործածէին: Սաստիկ կը պատժուէին: Եւ պատիժը անխուսափելի Continue reading “Պատկերներ անցեալէն”
Մասարայի ատեն է։ Մասարան հնձանն է, ուր խաղողէն ռուպ կը պատրաստուի։ Այգեկութքը Քեսապի շրջանին մէջ կը կատարուի սեպտեմբերէն սկսեալ ու մինչեւ գինին մթերելը հոկտեմբերի կէսը կը հասնի։ Մայրս կ՚ըսէր, թէ ես մասարայի ատեն ծնած եմ, օր ու ամիս չէր յիշեր: Հայրս գինիի խաղողը քամեր դրեր է կարասներուն մէջ. լուր տուեր են, թէ մանչ զաւակ ունեցար: Գինին կը նուիրէ օգնականներուն Continue reading “ՓԸՐՓՕ՜Ր… ՓԸՐՓՕ՜Ր…”
Գարատուրանի Ծովու թաղէն շուրջ մէկ քիլոմեթր վեր, գիւղի նախկին հողէ ճամբուն տակ կը գտնուէր Պաղ աղբիւրը, պատին դրուած ջրդոնէն հոսող ճկոյթ մը ջուրով: Որսորդներ ու ճամբորդներ հոս անպայման կանգ կ՚առնէին, ափ մը երկու ափ ջուր կը խմէին, օ՜խ, ափ մըն ալ կու տային երեսին, ճակատին, կը շփէին ծոծրակը, ապա հանգստանալու համար կը նստէին ճամբուն վրայ թեք ինկած հսկայ ժայռին տակ, ուր ո՛չ արեւ կը դպչէր, ո՛չ անձրեւ։
Այդպէս էր, երբ տակաւին հետիոտն էր ճամբորդութիւնը շրջանին մէջ եւ Continue reading “Հասկցողաց համար Քեսապը պատառ մը հայրենիք է”
Հայկական Սփիւռքի ուսումնասիրութեան կեդրոնի կազմակերպած հերթական գիտաժողովն է, Արեւմտեան Պէյրութ, Մեքսիք փողոց, Հայկազեան համալսարան։ Փողոցի պատերուն կռթնած կամ մայթերուն ու բակի նստարաններուն վրայ նստած, կարծես ծանօթ ու հարազատ տղաք ու աղջիկներ են ասոնք, հայ եւ ոչ հայ համալսարանականներ, ու սիրտս բնական հպարտութեամբ մը կը լեցուի ի տես Սփիւռքի մեր միակ համալսարանին, ուրկէ անցած եմ նաեւ ես, եւ զոր աւարտած են Continue reading “ԱՐԵՒՄՏԵԱՆ ՊԷՅՐՈՒԹ”
Ժողովրդային ծէսերը, խաղերն ու բարքերը որքան արագ կը փոխուին. յիշողութիւնն անգամ պատրանք կը թուի ու անհաւանական։
Պատկերացուցէ՛ք, Նոր տարուան գիշերը չարաճճի տղաք կը բարձրանային թաղի տանիքները, կը հանէին բուխերիկի սալքարը ու թիթեղեայ տուփը պարանով կ՚իջեցնէին կրակին վրայ։ Տան տարեց կինը «Հա՜յ շնորհաւոր ըլլայ Ձեր Կաղանդը» կ՚ըսէր անծանօթ տղոց ու Continue reading “ՇՆՈՐՀԱՒՈՐ ՆՈՐ ՏԱՐԻ ԵՒ Ս. ԾՆՈՒՆԴ”
Կը նկատեմ, որ դիմացի կիսաւեր տան տանիքին վրայ, կուրծքը ցուիքի քարին սեղմած, գլուխը վեր տնկած՝ քարադոդոշ մը կը հանգչի։ Երկարօրէն, յուլօրէն։ Մենք քարթոշ կ՚ըսենք. սա սովորական ու փայլուն մորթով մողէզներէն աւելի մեծ է, սեւին տուող ծալք-ծալք մորթով ժանգոտած սողուն մը։
Կը յիշեմ, վա՜հ, մեր մանկութեան օրերու նոյն քարադոդոշն է կարծես։ Continue reading “«ԿԱՐ – ՉԿԱՐ»”
Արտագնայ աշխատանքի մեկնած հայրերուն
Օրերը կ՚անցնէին, բայց հօրս կարօտը չէր հատներ: Առտուն կ՚արթննայինք պապային պէս՝ կանուխ, մամային կ՚օգնէինք պապային թելադրածին պէս, շունին, հաւուն, հորթին, ուլին կը գուրգարայինք պապային ոճով։ Առտուընէ մինչեւ իրիկուն պապան մեզի հետ էր ու մեզի հետ չէր. բայց մութը որ կոխէր՝ պապային կարօտը կ՚ահագնանար;
Դռան ետեւ դրուած կը մնար պապային մոյկը՝ հողագործի կաշիէ ճտաւոր կօշիկը, որ արտ ու հող կը բուրէր։
Պապան ե՞րբ պիտի գայ։
Չէ՞ որ շուտով պիտի դառնար։
Պապան ոչ միայն չէր վերադառնար, այլ ուրիշներն ալ կը տանէր իր Continue reading “ԵՍ ԴԱՄԱՍԿՈՍ Կ՚ԵՐԹԱՄ”
Պետական սահմանին միւս դէմէն ակնկալելի որեւէ վտանգի առջեւ ամենէն մտահոգը մենք էինք՝ մեր ընտանիքը։ Սահման կար, սահմանապահ չկար։ 1939-ի սահմանագծումէն առաջ ստեղծուած թշնամութիւն մը հիմա երկու կողմ ունէր. Թուրքիա մնացած Մուրսալաք գիւղի Փելթեք Չաուշի երկու տղաքը եւ սահմանէն այս կողմ մնացած հայրս։
Իսկ մեր տունը 1000-ական մեթրով հեռու էր ձորի վերի եւ վարի Continue reading “ՍԱՀՄԱՆԻՆ ԱՅՍ ԴԷՄԸ”
ՅԱԿՈԲ ՉՈԼԱՔԵԱՆ
Գիւղը, ուր աշխարհի հնագոյն քաղաքակրթութիւններու փշուրներ կը հանգչէին քարերուն տակ ու հողին մէջ, օձ ալ կար. մէկը իրական էր՝ քու եւ իմ ճանչցած օձը, որ շապիկը կը փոխէ, որ պոչը կոխես՝ կը խայթէ, իսկ միւսը կար մեր հաւատալիքներուն մէջ՝ արվանտը։
Օձն ու արվանտը։
Արվանտը, ըստ ոմանց տեսածին ու պատմածին, օձի կերպարանքով եղջերաւոր ու թեւաւոր արարած էր, ուրիշներու համաձայն՝ Continue reading “ՓԼՈՂ ԴՊՐՈՑՆԵՐԸ (Ժ.) — ՀԱՆԱՇԻ ՍԷՐ”
Սամասը Քեսապի մուտքին գտնուող բլուր մըն է։ Հոն կը գտնուի Ս. Մարուքէի ուխտատեղին։ Հին ժամանակներէն մնացած բնակութեան հետքեր կան։ Մօտիկ արտին մէջ կար նաեւ ձիթհանք մը (պաթոս)` խոշոր ճմլիչով: Ատկէ` այդ վայրը կը կոչուի Պաթուսէն Ուօրտը (Պաթոսին Արտը): Անհատ ուխտաւորներ Ս. Մարուքէ կ՚ելլեն մոմ կը վառեն, աղօթք մը կ՚ընեն, մանրադրամ մը կը դնեն պնակին մէջ, ադդուօր (ճերմակ ներքնազգեստէն կտրուած երիզ մը) մը կը կապեն խորանի վանդակաձողին, կ՚անցնին։ Ժողովուրդը կը հաւատայ, որ Սամասի Continue reading “ՀՐԱՇԱՊԱՏՈՒՄ ԶՐՈՅՑՆԵՐ”