ԱՏՄԱՅԻ ԲԱՐՁՈՒՆՔԻՆ (Բ.)

ՎՐԷԺ-ԱՐՄԷՆ

Շարունակուած նախորդ թիւէն

Համազգայինի Ա. պատգամաւորական ժողովի վայր ընտրուած էր Աթենքի մօտ ամառանոցային ծովահայեաց պանդոկ մը, 1990-ին, ուր մեզի առիթ կ’ընծայուէր առաւօտեան նախաճաշէն առաջ եւ կէսօրուան ճաշի դադարին՝ ծով իջնելու: Բ. պատգամաւորական ժողովը տեղի ունեցաւ Հայաստան, Գրողներու միութեան Ծաղկաձորի տան մէջ, 1994-ին: Հոն ալ մեր հայրենիքի լեռներուն վրայ քալելու ու անոր հողի աւիշը ծծելու երջանկութիւնը պարգեւուեցաւ մեզի: Այս անգամ բնութեան տարբեր մէկ գեղատեսիլ անկիւնն ենք, բարձունքի վրայ ու Continue reading “ԱՏՄԱՅԻ ԲԱՐՁՈՒՆՔԻՆ (Բ.)”

ԱՏՄԱՅԻ ԲԱՐՁՈՒՆՔԻՆ

ՎՐԷԺ-ԱՐՄԷՆ

Սոյն գրութիւնը քաղուած է յաջորդ հատորէս՝ «Ոստայն 19 – Էջեր զուգահեռ օրատետրէս», որ տակաւին պատրաստութեան մէջ է։ Հատորը կը բաղկանայ օրագրութիւններէ, որոնցմէ ոմանք գրուած են հարազատի մը ուղղուած նամակի ձեւով։ Հրատարակման համար այդ նամակներէն զեղչած եմ այն մասերը, որոնք շատ անձնական բնոյթ ունէին։ — Վ-Ա.

21 սեպտեմբեր 1998

Սիրելի, շատ սիրելի Սիրարփի մօրաք,

Մոնթրէալի Տորվալ միջազգային օդակայանն եմ — մօտաւորապէս մէկ ժամէն Air Canada-ի թիւ 866 թռիչքը ճամբայ կ’ելլէ դէպի Լոնտոն, Continue reading “ԱՏՄԱՅԻ ԲԱՐՁՈՒՆՔԻՆ”

Ոսկին, Փռլանթը եւ Փերուզը…

Կարօ Պօհճալեան

Մանկապարտէզի բակին նայող խոշոր պատուհաններով դասարանին մէջ, դասապահը սկսելու զանգին ձայնը շատոնց մարած էր, բայց օրիորդ Ազատուհին չէր երեւցած եւ կ՚ուշանար գալու: Մենք սպասումի մէջ էինք:
Յանկարծ դասարանին դուռը բացուեցաւ, օրիորդ Աղաւնին ձեռքը գիրք մը բռնած ներս մտաւ եւ կարեւոր լուր մը բերողի ձեւով բարձրաձայն ըսաւ. Continue reading “Ոսկին, Փռլանթը եւ Փերուզը…”

«Ծփում է Սեւանը»

Վահէ Թղլեան

Իւրաքանչիւր հայ՝ Հայաստան այցելելով, իր տեսանկիւնէն կը դիտէ ու կը դատէ տեսածն ու վայելածը, նայած թէ Հայաստանի մէջ ինքզինք որքան հարազատ կը զգայ:
Մեր Հայրենիքը ճանչցած եմ դպրոցը՝ հայոց պատմութիւն սորվելով, գրականութիւն կարդալով, սերտելով հայ մշակոյթն ու մանաւանդ՝ հայրենասիրական երգերով։ Continue reading “«Ծփում է Սեւանը»”

Միշտ ապրող էջեր — ՄԷՀՄԷՏ ԷՖԷՆՏԻԻ ՀԵՏ

Ռուբէն

Ընթերցողին կը ներկայացնենք Ռուբէնի (Մինաս Տէր Մինասեան) յուշերէն վերցուած այս էջերը, ուր ան կը պատմէ 1908-ին Վանի մէջ կայացած ուշագրաւ հանդիպման մը մասին հայազգի ոստիկանապետ Մէհմէտ էֆէնտիին հետ, որուն նախապէս հանդիպած էր նախորդ տարին Մշոյ մէջ։ Նշենք, որ Մէհմէտ էֆէնտիի կերպարը ընդգրկուած է նաեւ Խաչիկ Դաշտենցի «Ռանչպարների կանչը» վէպին մէջ որպէս «մանազկերտցի վարժապետ պարոն Աւետիս», որ դաւանափոխ կ՚ըլլայ եւ կը դառնայ ոստիկան Մէհմէտ էֆէնտի։ Ազգային տագնապի այս բախտորոշ օրերուն տեղին է անգամ մը եւս կարդալ այս էջերը, որոնք իւրատեսակ լոյս կը սփռեն ներկայ իրադարձութիւններուն վրայ։

Հորիզոն գրական

Մէհմէտ էֆէնտիի մօտն եմ։ Նոյն հսկան է, թիկնեղ բարձր, կուրծքը դուրս Continue reading “Միշտ ապրող էջեր — ՄԷՀՄԷՏ ԷՖԷՆՏԻԻ ՀԵՏ”

Միշտ ապրող էջեր — ՆԿԱՐԻՉՆԵՐՈՒՆ ՆԿԱՐԻՉԸ

Անդրանիկ Ծառուկեան

Թութի եղանակն էր։ Հոսանք մը կար Ծաղկոցին մէջ առտուն կանուխ պարտէզները երթալու: Պզտիկ պարղուտ մը կու տայինք պարտիզպանին երկու հոգիի համար, եւ ազատօրէն կը բարձրանայինք մեր ուզած թութի ծառը։ Կրնայինք ուտել այնքան, որքան որ կարելի էր, բայց իրաւունք չունէինք հետերնիս թութ տանելու։ Մեզմէ մաս մը կը մտնէր պարտէզ, վճարելով։ Միւսները կը սպասէին դուրսը եւ յարմար րոպէին կը յաջողէին սպրդիլ ներս եւ շուլլուիլ ծառէ մը վեր։ Պարտիզպանները առհասարակ բարեացակամ էին։ Կը բաւէր որ քանի Continue reading “Միշտ ապրող էջեր — ՆԿԱՐԻՉՆԵՐՈՒՆ ՆԿԱՐԻՉԸ”

Յանձնառու քաղաքացիի հրամայականը — ՅԻՇԱՏԱԿՆԵՐ ՍԻԼՎԱ ԿԱՊՈՒՏԻԿԵԱՆԷՆ

ՄՈՎՍԷՍ ԾԻՐԱՆԻ

Երեւան, Մաշտոցի պողոտայ, 1973, աշուն

Նոր հրատարակուած էր եղբօրս՝ Պետիկ Հերկելեանի առաջին գրքոյկը՝ «Պատուհանէն դուրս»-ը, եւ անկէ տրցակ մը տարած էի հետս Երեւան, բաժնելու համար ազգականներու, ընկերներու եւ որոշ գրողներու: Որովհետեւ Պետիկը նամակ մըն ալ գրած էր Յովհաննէս Շիրազին, որոշեցի առաջինը այցելել անոր, որուն ցանկութիւն ունէի ծանօթանալու միաժամանակ: Այն ատեն Շիրազը կ՚ապրէր Լենինի (այժմ՝ Մաշտոցի) անուան պողոտայի վրայ: Բարձրացայ երկրորդ յարկ եւ Continue reading “Յանձնառու քաղաքացիի հրամայականը — ՅԻՇԱՏԱԿՆԵՐ ՍԻԼՎԱ ԿԱՊՈՒՏԻԿԵԱՆԷՆ”

Հասկցողաց համար Քեսապը պատառ մը հայրենիք է

Յակոբ Չոլաքեան
ԹԷ ԻՆՉՊԷՍ ԺԱՅՌԸ ՍՐԲԱՎԱՅՐԻ ԿԸ ՎԵՐԱԾՈՒԻ

Գարատուրանի Ծովու թաղէն շուրջ մէկ քիլոմեթր վեր, գիւղի նախկին հողէ ճամբուն տակ կը գտնուէր Պաղ աղբիւրը, պատին դրուած ջրդոնէն հոսող ճկոյթ մը ջուրով: Որսորդներ ու ճամբորդներ հոս անպայման կանգ կ՚առնէին, ափ մը երկու ափ ջուր կը խմէին, օ՜խ, ափ մըն ալ կու տային երեսին, ճակատին, կը շփէին ծոծրակը, ապա հանգստանալու համար կը նստէին ճամբուն վրայ թեք ինկած հսկայ ժայռին տակ, ուր ո՛չ արեւ կը դպչէր, ո՛չ անձրեւ։
Այդպէս էր, երբ տակաւին հետիոտն էր ճամբորդութիւնը շրջանին մէջ եւ Continue reading “Հասկցողաց համար Քեսապը պատառ մը հայրենիք է”

Մարգար Շարապխանեան

Վեհանոյշ ԹԵՔԵԱՆ

Ի՜նչ խոհուն ժպիտ ունէր, ի՜նչ անկեղծութիւն: Մարգարն ու Էլիզը ջերմութիւն եւ մտաւորական մթնոլորտ ստեղծողներ էին: Առաջին անգամ իրենց հանդիպեցայ 1978-ի նոյեմբերին: Նոր ամուսնացած էին, ես ալ Պէյրութէն տասը օր առաջ տեղափոխուած էի:
Ամերիկահայ գրողներու միութեան համագումարէն ետք (առաջինը եւ վերջինը) գիշերը Նիւ Եորք քաղաքին մէջ հաւաքուեր էինք Սօսի Continue reading “Մարգար Շարապխանեան”

Փորձեց եւ յաջողեցաւ

— Մարգար Շարապխանեանի յիշատակին

Ստորեւ հատուած մըն է հեղինակին ընդարձակ մէկ գրութենէն, որ ձօնուած է Է./Մ.-ն։ Օրին ան ձօնին այդ սկզբնատառերէն անդին չէ՛ անցած բացայայտելու համար ինքնութիւնը Սօսիին ու Սերոբին, որոնց անունները պատահականութեամբ չէ՛, որ ընտրուած են…։ Խօսքը, ի հարկէ, կը վերաբերի Էլիզ ու Մարգար Շարապխանեաններուն։ Դրուագը կը կանխէ Թորոնթոյի մեր ամենօրեայ վարժարանի ստեղծումը, որուն մէջ այնքան ներդրում է ունեցած ի՛նքը՝ Մարգար, ապա վարած անոր տնօրէնութիւնը երկար տարիներ, միշտ ամեն ձեւով աջակից ունենալով իր հաւատաւոր կողակիցը՝ Էլիզը։ Իսկ ողբ. Հիլտան ճանչցողը պիտի յիշէ Էլիզին անբաժան ընկերուհին, որուն Մարօ անունն ալ այստեղ նոյնպէս յեղափոխական հայուհիէ մը փոխ առնուած է… Օրե՜ր էին։

Վ-Ա.

Գէմպրիճէն ետ՝ Թորոնթօ երբ հասանք, դեռ կանուխ էր. գնացքս մէկուկէս ժամէն կը մեկնէր։ Անցանք Սերոբի տունէն, ուր ակռայի խոզանակս մոռցեր էի:
Չորս հոգի էինք, Սերոբը, կինը՝ Սօսին, իրենց անբաժան ընկերուհին՝ Continue reading “Փորձեց եւ յաջողեցաւ”