Հորիզոն շաբաթաթերթի գրական յաւելուածը
(Սկիզբը՝ նախորդ թիւով)
Մարթայեան կը մասնակցի լեզուաբանական աշխատանքներուն, միաժամանակ անգլերէն կը դասաւանդէ Պոլսոյ համալսարանին եւ օտար լեզուներու դպրոցին մէջ: Կը մասնակցի նաեւ լեզուաբանական Երկրորդ Համաժողովին, ներկայացնելով թուրք լեզուի արմատներու պրպտումին նուիրուած ստուգաբանական (paléoétymologique) հետազօտութիւն մը, որ մեծ ուշադրութեան կ՚արժանանայ եւ Continue reading “ՅԱԿՈԲ ՄԱՐԹԱՅԵԱՆ ՄԵԾ ԼԵԶՈՒԱԳԷՏԸ ԵՒ ԻՐ ՆՊԱՍՏԸ ՄՈՒՍԹԱՖԱ ՔԵՄԱԼԻ ԼԵԶՈՒԱԿԱՆ ՅԵՂԱՇՐՋՈՒՄԻՆ (Բ.)”
Նահապետ Ռուսինեանի Կիլիկիա երգի ութեակները կը վերջանան նոյն յանկերգով՝
— «Ցանկամ տեսնել զիմ Կիլիկիա, աշխարհ, որ ինձ ետուր արեւ»:
Այստեղ մեզ հետաքրքրողը «Կիլիկիա, աշխարհ» զոյգն է:
Կիլիկիա յատուկ անունը առանձին շատ լաւ կը բացատրէ Continue reading “Կրկնաբանութիւն (Բ.)”
Վաստակաշատ լեզուաբան, պատմաբան ու հրապարակագիր, կենդանի եւ խօսուն համայնագիտարան Յակոբ Մարթայեանի գործունէութիւնը կը զուգադիպի Հայ ժողովուրդի ցեղասպանութեան յաջորդող ժամանակաշրջանի պատմական—քաղաքական–աշխարհասասան իրադարձութիւններուն եւ ճակատագրական Continue reading “ՅԱԿՈԲ ՄԱՐԹԱՅԵԱՆ ՄԵԾ ԼԵԶՈՒԱԳԷՏԸ ԵՒ ԻՐ ՆՊԱՍՏԸ ՄՈՒՍԹԱՖԱ ՔԵՄԱԼԻ ԼԵԶՈՒԱԿԱՆ ՅԵՂԱՇՐՋՈՒՄԻՆ”
Կրկնութիւններու այս տեսակին կը հանդիպինք մասնաւորաբար թարգմանական գրականութեան մէջ, ուր թարգմանողը, անկախ իր համբակութենէն, աւելի կամ պակաս կ’իյնայ ազդեցութեանը տակ թարգմանած լեզուին, ըսենք՝ ֆրանսերէնին կամ անգլերէնին, որոնք այնպիսի լեզուներ են, որոնք պարտաւոր են անընդհատ կրկնելու ենթակայ ու յատկացուցիչ դերանունները հոն, ուր հայերէնը այդ Continue reading “Կրկնաբանութիւն”
Շարունակուած նախորդ թիւէն
Նախապէս մեր տեսած բոլոր աւելորդաբանութիւնները կ’իյնային պարզ նախադասութեան ծիրէն ներս: Ստորեւ պիտի տեսնենք բարդ նախադասութեան կազմին յատուկ աւելորդաբանութեան բաւական ատարածուն տարբերակ մը:
Այսպիսիներուն տիպարն է հետեւեալը՝ Continue reading “Աւելորդաբանութիւն (Ե.)”
Շարունակուած նախորդ թիւէն
«Որքան յօդը պակաս ըլլայ՝ նոյնչափ զօրաւոր, ազդու եւ հատու կ’ըլլայ խօսքը» («Քննական քերականութիւն», էջ 192/§ 532),—այս դատողութիւնը ընողը արեւմտահայերէնի մեծագոյն տեսաբանն ու իր ժամանակին Եւրոպայի մեծագոյն լեզուաբաններէն մէկն է:
Լեզուական աւելորդաբանութեանց շարքին իր ոչ-արհամարհելի տեղը Continue reading “Աւելորդաբանութիւն (Դ.)”
Շարունակուած նախորդ թիւէն
Նախորդ երկու յօդուածներով տեսանք աւելորդաբար գործածուող ու լեզուն աղարտող այլազան բառեր:
Կը շարունակենք հետեւեալներով.
Համար
Սա իր կարգին մակաբուծաբար կը մտնէ այնպիսի կառոյցներու մէջ, Continue reading “Աւելորդաբանութիւն (Գ.)”
Սկիզբը նախորդ թիւով
Աշխարհաբարի մէջ՝ արեւելեան թէ արեւմտեան, ի հնուց անտի աւեր կը գործէ աւելորդաբանութիւն մը, որ կերպով, ձեւով, եղանակով, առոււմով գործիականներն են: Հայը կրնայ ասոնք, — յատկապէս առաջինը, — զետեղել որեւէ ածականի կամ մակբայի վրայ՝ որեւէ Continue reading “Աւելորդաբանութիւն (Բ.)”
Ոճաբանութիւնը գեղեցիկ խօսելու եւ գրելու արուեստն է:
Ան շատ ընդարձակ գիտութիւն մըն է, որուն հնագոյն դարերէն սկսեալ նուիրուած են անհամար աշխատութիւններ՝ բոլոր լեզուներով: Նաեւ հայերէն:
Մեր նպատակը այստեղ ոճաբանութեան հետեւողական սերտողութիւնը չէ, այլ անոր մէկ քանի երեսակներունը միայն, որոնք Continue reading “Աւելորդաբանութիւն”
Հայ-իրանական յարաբերութիւնները պատմական շատ խոր անցեալ ունին: Այս յարաբերութեանց ակնարկող առաջին շօշափելի վկայութիւնը կը գտնենք յոյն զօրավար-պատմիչ Քսենոփոնի «Նահանջ բիւրուն»-ի մէջ. ըստ որուն՝ Հայաստան 6–րդ դարուն անկախութիւնը կորսնցուցած՝ պարսկական իշխանութեան սատրապութիւններէն(1) մէկն էր՝ 13-րդը: Պարսից Դարեհ Ա. արքան իր Բեհիսթունի արձանագրութեան մէջ կը Continue reading “Հայերէնի իրանական փոխառութիւնները”