Սիրելի ընթերցող,«Հորիզոն գրական»ի սեպտեմբեր 2019 թիւի նիւթերը կը գտնես այս կայքէջին վրայ, իսկ տպագրեալ թիւի ելեկտրոնային տարբերակը կրնաս ունենալ հետեւելով այս կապին։
Բարի ընթերցում։
Վիրաւոր արագիլներու կայարանը
Այնճարի 80-ամեակին առիթով
ԽԱԺԱԿ ԱՅՆԹԱՊԼԵԱՆ
Հայաստանի մէջ գրեթէ ամենուրեք արագիլներու բոյներ կան: Արագիլները այնտեղ շատ կարեւոր պարտականութիւն կը կատարեն… Անցեալ օր Խոր Վիրապի ճամբուն վրայ խումբ մը արագիլներ տեսայ: Երիտասարդ զոյգ մը, փոքրիկ երեխայի մը ձեռքէն բռնած մօտեցաւ անոնցմէ մէկուն, սակայն փոքրիկը ուրախանալու փոխարէն վախցաւ ու լալու սկսաւ: Հայրը հանգստացուց փոքրիկը, բացատրելով թէ արագիլը բարի թռչուն է եւ օր մը պիտի իրեն քոյրիկ կամ աբերիկ բերէ: Փոքրիկը ուրախացաւ, մայրիկը ժպտաց, իսկ արագիլը հասկցաւ թէ շուտով պէտք է իր պարտականութիւնը կատարէ ու նորածին մը շալկած իրենց տուն տանի… Continue reading “Վիրաւոր արագիլներու կայարանը”
Մարդն ու գրողը
ԳԷՈՐԳ ՊԵՏԻԿԵԱՆ
Խնդրե՛մ, ըսէ՛ք, ի՞նչ պիտի ըլլար ձեր պատասխանը, եթէ օր մը ձեր սենեակէն ներս, ձեր գրասեղանի վրայի համակարգիչին դիմած նստած, մտածկոտ ու խոհերու մէջ թաղուած, յանկարծ տասը տարեկան ձեր թոռնուհին սենեակ մտնէր, առանց բարեւելու, մօտենար ձեզի եւ բարկացող եւ սակայն անմեղօրէն հարց տար. Continue reading “Մարդն ու գրողը”
Հայոց սիզիֆեան երթին մեծատաղանդ երգիչը՝ Վահան Թոթովենց (1889-1937)
Ն. ՊԷՐՊԷՐԵԱՆ
Հայ արդի գրականութեան արձակ բանաստեղծութեանց ոսկեմատեանին մէջ իր անմահ տեղը ունի «Ստուերները» խորագրով խռովիչ էջ մը, որ կը պատգամէ հայոց սերունդներուն.
Գեղեցկութիւնները ծածկուած են ստուերներով. ստուեր կայ կեանքի ամէն երեւոյթի վրայ։
Արշալոյսները ստուերներու ծոցէն կը պատռին, ինչպէս շուշանները՝ կոկոններէն։ Continue reading “Հայոց սիզիֆեան երթին մեծատաղանդ երգիչը՝ Վահան Թոթովենց (1889-1937)”
Յովնաթան որդի Երեմիայի
ՎԱՀԱՆ ԹՈԹՈՎԵՆՑ
1
Թէ ո՛րտեղից եւ ի՛նչպէս Յովնաթանը սովորել էր քանդակել՝ բոլորի համար մնաց գաղտնիք, բայց Յովնաթանը երկար էր աշխատել, բոլորից գաղտնի, յափշտակութեամբ եւ ներքին անիմանալի մղումով։
Նա տեսել էր եկեղեցում Քրիստոսի խաչելութեան արձանը, տեսել էր հրեշտակների արձաններ թեւերով եւ սեռի, փոքրիկ, վարդի կոկոնի նման թարմ նշաններով, տեսել էր նաեւ լերան քաղաքի հին ամրոցում կոտրտուած արձաններ, երբեմն գլուխներ՝ առանց մարմնի, երբեմն մարմիններ՝ առանց գլխի, որոնք բոլորն էլ հաւաքուած էին մի մութ սենեակում։ Կային արձաններ եւ ամրոցի պատերի եւ պարիսպների վրայ, բարձր, էլի կոտրտուած, աղճատուած վիճակում։ Continue reading “Յովնաթան որդի Երեմիայի”
ԻՆՔՆԱԿԵՆՍԱԳՐԱԿԱՆ ԺԱՆՐԻ ԶԱՐԳԱՑՄԱՆ ՄԻՏՈՒՄՆԵՐԸ 1920-1930-ԱԿԱՆ ԹԹ. ԽՈՐՀՐԴԱՀԱՅ ԱՐՁԱԿՈՒՄ
ՆԱՐԻՆԷ ՅՈՎՀԱՆՆԻՍԵԱՆ
բ. գ. թ., դոցենտ, Արցախի պետական համալսարան
«Ես նախանձում եմ Ստեփան Զօրեանին, որ նրա ծննդավայրը՝ Ղարաքիլիսան, այստեղ է, այս հողի վրայ… Մեր օրօրոցը մնաց այն կողմը: Ու մենք ունենք մի մաշող կարօտ…. Ոչ ոք չի խօսում այդ կոտորածների մասին: Մինչդեռ մեր սրտից արիւն է կաթում, երբ յիշում ենք…. Ինձ յուզում են կոտորածները, ինձ հանգիստ չեն տալիս: Ես վէպ եմ գրում: Մինչեւ չգրեմ՝ հանգիստ չի իջնի ինձ վրայ: Դա իմ հոգու պարտքն է, իմ խոշտանգուած էութեան մի մասն է, որ ճչում, կանչում է ինձ»(1):
Վ. Թոթովենց
1920-1930-ական թթ. խորհրդահայ արձակում, գրաքաղաքական կոնկրետ նախադրեալներով պայմանաւորուած, զարգացման սրընթաց աստիճանի հասաւ ինքնակենսագրական ժանրը: Ծրագրային միտուածութեամբ առանձնացող ինքնակենսագրական ժանրը կարճ ժամանակաընթացքում` 1927-1935 թթ., երեւան բերեց գեղարուեստական ինքնատիպ արժէքներ, որոնց մի ծայրում Գ. Մահարու «Մանկութիւն», «Պատանեկութիւն», Վ. Թոթովենցի «Կեանքը հին հռովմէական ճանապարհի վրայ», Զ. Եսայեանի «Սիլիհտարի պարտէզները» վիպակներն են, միւսում` Ս. Զօրեանի «Մի կեանքի պատմութիւն»-ը: Հիմնաքար ունենալով Չարենցի Continue reading “ԻՆՔՆԱԿԵՆՍԱԳՐԱԿԱՆ ԺԱՆՐԻ ԶԱՐԳԱՑՄԱՆ ՄԻՏՈՒՄՆԵՐԸ 1920-1930-ԱԿԱՆ ԹԹ. ԽՈՐՀՐԴԱՀԱՅ ԱՐՁԱԿՈՒՄ”
Յետ այսու, յետ այդու, յետ այնու…
ԱՐՄԵՆԱԿ ԵՂԻԱՅԵԱՆ
Տեսա՞ծ էք որոմ ըսուածը կամ թէ լսա՞ծ էք անոր մասին…
Թունաւոր բոյս մըն է ան, որ մակաբուծաբար կը բուսնի եւ կ՚աճի մշակուած արտերու մէջ, մասնաւորաբար ցորենի ցօղուններուն կից ու անոնց խառնուած, երբեմն անզանազանելի: Մշակը տարին Continue reading “Յետ այսու, յետ այդու, յետ այնու…”