Սիրելի ընթերցող,
«Հորիզոն գրական»ի ՍԵՊՏԵՄԲԵՐ 2023-ի թիւի նիւթերը կը գտնես այս կայքէջին վրայ, իսկ տպագրեալ թիւի ելեկտրոնային տարբերակը կրնաս ունենալ հետեւելով այս կապին։
Բարի ընթերցում։
Արցախ—Նիւ-Եորք երկնային ճեպընթաց
Մհեր Իսրայէլեան
Աշխարհի մոռացուած անկիւնում, ուր բոլորը բոլորին սիրում են ու միաժամանակ ատում, ապրում էր մի եօթնամեայ, իսկ աւելի ճշգրիտ հաշուարկով՝ գուցէ վեցուկէսամեայ աղջիկ։ Ու քանի որ իր պէս հազարաւոր աղջիկներ կային ու բոլորի մասին մէկ պատմութեան մէջ անհնար է գրել, յանուն արդարութեան անունը սրտումս կը պահեմ, թող լինի բոլորի մասին, նրանց, որոնք աշխարհի մոռացուած եզերքում սպասում են իրենց եօթնամեայ տարեդարձի գալստեանը։ Նա դեռ շատ փոքր էր սիրոյ եւ ատելութեան նրբերանգներն ըմբռնելու, աշխարհի Continue reading “Արցախ—Նիւ-Եորք երկնային ճեպընթաց”
Միշտ ապրող էջեր — ՆԿԱՐԻՉՆԵՐՈՒՆ ՆԿԱՐԻՉԸ
Անդրանիկ Ծառուկեան
Թութի եղանակն էր։ Հոսանք մը կար Ծաղկոցին մէջ առտուն կանուխ պարտէզները երթալու: Պզտիկ պարղուտ մը կու տայինք պարտիզպանին երկու հոգիի համար, եւ ազատօրէն կը բարձրանայինք մեր ուզած թութի ծառը։ Կրնայինք ուտել այնքան, որքան որ կարելի էր, բայց իրաւունք չունէինք հետերնիս թութ տանելու։ Մեզմէ մաս մը կը մտնէր պարտէզ, վճարելով։ Միւսները կը սպասէին դուրսը եւ յարմար րոպէին կը յաջողէին սպրդիլ ներս եւ շուլլուիլ ծառէ մը վեր։ Պարտիզպանները առհասարակ բարեացակամ էին։ Կը բաւէր որ քանի Continue reading “Միշտ ապրող էջեր — ՆԿԱՐԻՉՆԵՐՈՒՆ ՆԿԱՐԻՉԸ”
Յանձնառու քաղաքացիի հրամայականը — ՅԻՇԱՏԱԿՆԵՐ ՍԻԼՎԱ ԿԱՊՈՒՏԻԿԵԱՆԷՆ
ՄՈՎՍԷՍ ԾԻՐԱՆԻ
Երեւան, Մաշտոցի պողոտայ, 1973, աշուն
Նոր հրատարակուած էր եղբօրս՝ Պետիկ Հերկելեանի առաջին գրքոյկը՝ «Պատուհանէն դուրս»-ը, եւ անկէ տրցակ մը տարած էի հետս Երեւան, բաժնելու համար ազգականներու, ընկերներու եւ որոշ գրողներու: Որովհետեւ Պետիկը նամակ մըն ալ գրած էր Յովհաննէս Շիրազին, որոշեցի առաջինը այցելել անոր, որուն ցանկութիւն ունէի ծանօթանալու միաժամանակ: Այն ատեն Շիրազը կ՚ապրէր Լենինի (այժմ՝ Մաշտոցի) անուան պողոտայի վրայ: Բարձրացայ երկրորդ յարկ եւ Continue reading “Յանձնառու քաղաքացիի հրամայականը — ՅԻՇԱՏԱԿՆԵՐ ՍԻԼՎԱ ԿԱՊՈՒՏԻԿԵԱՆԷՆ”
Հասկցողաց համար Քեսապը պատառ մը հայրենիք է
Յակոբ Չոլաքեան
ԹԷ ԻՆՉՊԷՍ ԺԱՅՌԸ ՍՐԲԱՎԱՅՐԻ ԿԸ ՎԵՐԱԾՈՒԻ
Գարատուրանի Ծովու թաղէն շուրջ մէկ քիլոմեթր վեր, գիւղի նախկին հողէ ճամբուն տակ կը գտնուէր Պաղ աղբիւրը, պատին դրուած ջրդոնէն հոսող ճկոյթ մը ջուրով: Որսորդներ ու ճամբորդներ հոս անպայման կանգ կ՚առնէին, ափ մը երկու ափ ջուր կը խմէին, օ՜խ, ափ մըն ալ կու տային երեսին, ճակատին, կը շփէին ծոծրակը, ապա հանգստանալու համար կը նստէին ճամբուն վրայ թեք ինկած հսկայ ժայռին տակ, ուր ո՛չ արեւ կը դպչէր, ո՛չ անձրեւ։
Այդպէս էր, երբ տակաւին հետիոտն էր ճամբորդութիւնը շրջանին մէջ եւ Continue reading “Հասկցողաց համար Քեսապը պատառ մը հայրենիք է”
«Գիրքե՜ր, գիրքե՜ր, ի՜նչ գիրքեր» — Գ.
ՎՐԷԺ-ԱՐՄԷՆ
Այս անգամ պիտի խօսիմ իրարմէ շատ տարբեր երկու գիրքերու մասին, մէկը առնչուած Սփիւռքին, միւսը՝ Հայրենիքին։ Սակայն ձեւով մըն ալ անկասկած առնչուած իրարու։
Առաջին գիրքը գրուած է անգլերէն. DARING TO ACCOMPLISH («Յանդգնիլ յաջողիլ»), որ կը կրէ երկու ենթատիտղոսներ՝ Born in Egypt from Armenian Genocide survivors — to Canadian CEO (Ծնած Continue reading “«Գիրքե՜ր, գիրքե՜ր, ի՜նչ գիրքեր» — Գ.”
ԾԱՌԱՅԱՍԷՐ ՄԱՐԴԸ ԵՒ ԱԶԳԱՍԷՐ ՀԱՅԸ
— Մարգար Շարապխանեանի յիշատակին
Գէորգ Պետիկեան
Հաստատապէս, կը պատճառաբանէ միտքս, մեր ժամանակի վազքը մեզ գրեթէ կը զրկէ մեր շուրջը տիրող զանազան երեւոյթներէն, մեր անմիջական կամ հեռու շրջապատէն ներս տեղի ունեցող անգոյն եւ գունաւոր անցուդարձերէն, որոնց իբրեւ հետեւանք, այսպէս կոչուած՝ արժանաւոր մարդոց նաեւ մեր մտերիմներէն յաճախ հեռուէն կը խօսինք, հեռուէն կը բարեւենք եւ նոյնպէս ալ կը բաժնենք մեր ուրախութիւնն ու տխրութիւնը ու նաեւ մեր վիշտն ու վշտակցութիւնը:
Մէկ խօսքով, մեր կեանքի շատ իրադարձութիւններ մենք ակամայ Continue reading “ԾԱՌԱՅԱՍԷՐ ՄԱՐԴԸ ԵՒ ԱԶԳԱՍԷՐ ՀԱՅԸ”
ԻՐԱԿԱՆ ԴԱՐՁԻ ԵՐՋԱՆԿՈՒԹԻՒՆՆ ՈՒ ՏԱՌԱՊԱՆՔԸ (անվերջ վերադարձ դէպի Հայաստան)
— Մարգար Շարապխանեանի յիշատակին
Սուրէն ԴԱՆԻԷԼԵԱՆ
Յաճախ ենք լսում դժգոհութիւն Հայաստանից, թէ ինչ անում ես, հայրենադարձութեան հոսք չկայ, մեղմ ասած՝ այնքան էլ փութաջան չեն Սփիւռքի հայերը վերադարձի հարցում: Յաճախ կողքից լսում ես նաեւ քաղաքակրթական ընդդիմադիր կեցուածք, թէ ո՜ւր գան, երբ արեւմտահայերէնի պահանջուած ուշադրութիւնը եւ ազգային կրթական հեռանկարը շրջանցուած են։
Մեզանում վիճաբանութիւնների նման ալիքը այս անգամ ծաւալւում է տխուր առիթով. ս.թ. օգոստոսի 19-ին մահացաւ Մարգար Շարապխանեանը, արեւմտահայ եզակի մի մտաւորական, որը մինչեւ Continue reading “ԻՐԱԿԱՆ ԴԱՐՁԻ ԵՐՋԱՆԿՈՒԹԻՒՆՆ ՈՒ ՏԱՌԱՊԱՆՔԸ (անվերջ վերադարձ դէպի Հայաստան)”
Մարգար Շարապխանեան
Վեհանոյշ ԹԵՔԵԱՆ
Ի՜նչ խոհուն ժպիտ ունէր, ի՜նչ անկեղծութիւն: Մարգարն ու Էլիզը ջերմութիւն եւ մտաւորական մթնոլորտ ստեղծողներ էին: Առաջին անգամ իրենց հանդիպեցայ 1978-ի նոյեմբերին: Նոր ամուսնացած էին, ես ալ Պէյրութէն տասը օր առաջ տեղափոխուած էի:
Ամերիկահայ գրողներու միութեան համագումարէն ետք (առաջինը եւ վերջինը) գիշերը Նիւ Եորք քաղաքին մէջ հաւաքուեր էինք Սօսի Continue reading “Մարգար Շարապխանեան”
Փորձեց եւ յաջողեցաւ
— Մարգար Շարապխանեանի յիշատակին
Ստորեւ հատուած մըն է հեղինակին ընդարձակ մէկ գրութենէն, որ ձօնուած է Է./Մ.-ն։ Օրին ան ձօնին այդ սկզբնատառերէն անդին չէ՛ անցած բացայայտելու համար ինքնութիւնը Սօսիին ու Սերոբին, որոնց անունները պատահականութեամբ չէ՛, որ ընտրուած են…։ Խօսքը, ի հարկէ, կը վերաբերի Էլիզ ու Մարգար Շարապխանեաններուն։ Դրուագը կը կանխէ Թորոնթոյի մեր ամենօրեայ վարժարանի ստեղծումը, որուն մէջ այնքան ներդրում է ունեցած ի՛նքը՝ Մարգար, ապա վարած անոր տնօրէնութիւնը երկար տարիներ, միշտ ամեն ձեւով աջակից ունենալով իր հաւատաւոր կողակիցը՝ Էլիզը։ Իսկ ողբ. Հիլտան ճանչցողը պիտի յիշէ Էլիզին անբաժան ընկերուհին, որուն Մարօ անունն ալ այստեղ նոյնպէս յեղափոխական հայուհիէ մը փոխ առնուած է… Օրե՜ր էին։
Վ-Ա.
Գէմպրիճէն ետ՝ Թորոնթօ երբ հասանք, դեռ կանուխ էր. գնացքս մէկուկէս ժամէն կը մեկնէր։ Անցանք Սերոբի տունէն, ուր ակռայի խոզանակս մոռցեր էի:
Չորս հոգի էինք, Սերոբը, կինը՝ Սօսին, իրենց անբաժան ընկերուհին՝ Continue reading “Փորձեց եւ յաջողեցաւ”