ԳՐԵԼ

ԳԷՈՐԳ ՊԵՏԻԿԵԱՆ

Կ՚ուզեմ գրել, որովհետեւ գրելը թերեւս շատ կը սիրեմ: Ուրեմն պէ՛տք է որ գրեմ: Յաճախ պիտի գրեմ ու որոշած եմ, եթէ ժամանակս ներէ, միշտ գրել:
Սակայն ինչո՞ւ: Այս վայրկեանին յստակ եւ որոշ պատասխան մը չունիմ:
«Պէտք է»ն, «պիտի»ին հետ խառնելով, ինքնաբերաբար կ՚իյնամ անորոշութեան մը գիրկը: Խոր եւ երբեմն ալ վախազդու: Continue reading “ԳՐԵԼ”

Լալա Միսկարեանի «Ծիրանի ոգիներ» հատորը

ԱՐՄԵՆԱԿ ԵՂԻԱՅԵԱՆ

Սուրիայէն հասնող գրային ամեն փշուր սարսուռով կը պատէ մեր հոգիները, որովհետեւ ան իսկոյն կ՚ոգեկոչէ այն ահաւոր պայմանները, ուր մարդիկ կ՚ապրէին մօտիկ անցեալին, այն «երազային Հալէպը», որ այլես չի կրնար պաշտպանել իր զաւակները, չի կրնար լուսաւորել անոր գիշերները, չի կրնար ջերմացնել մինչեւ ոսկորները թափանցող ցուրտը, եւ ընդհանրապէս միշտ չէ, որ կը յաջողի ապահովել անոր հանապազօրեայ հացն ու ջուրն իսկ: Եւ չես կրնար առանց շլմորելու հարց չտալ՝ հապա ինչպէ՞ս կ՚ըլլայ, որ այս պայմաններուն մէջ տակաւին կան մարդիկ, որոնք, անտեսելով այդ բոլորը, սիրտ կ՚ունենան գրիչ բռնելու, իրենց պատգամը յղելու աշխարհին ու մարդկութեան, արուեստի գործ մշակելու՝ ջերմացնելով իրենց եւ ընթերցողներուն հոգիները: Continue reading “Լալա Միսկարեանի «Ծիրանի ոգիներ» հատորը”

ՀՈԿՏԵՄԲԵՐ 2017-ի թիւը

Սիրելի ընթերցող,

«Հորիզոն գրական»ի հոկտեմբեր 2017 թիւի նիւթերը կը գտնես այս կայքէջին վրայ, իսկ տպագրեալ թիւի ելեկտրոնային տարբերակը կրնաս ունենալ հետեւելով այս  կապին։

Բարի ընթերցում։

ՀՈՂԷ ԿՏՈՒՐԻՆ — պատմուածքներ

ՆԱԻՐԱ ԱԲՐԱՀԱՄԵԱՆ

1

Տատս ասաց, որ մեր հարեւան Մեսրոպենք ձմեռուայ վառելիք չունեն:
—Ուրեմն ձմեռը չի՞ գալու, — հարցրի ես:
—Ինչո՞ւ,— զարմացաւ տատս:
—Դէ, Մեսրոպենք վառելիք չունեն:
Ձիւնը նստեց: Ցուրտ էր: Continue reading “ՀՈՂԷ ԿՏՈՒՐԻՆ — պատմուածքներ”

ՆՈՐ ԴԱՐԱՇՐՋԱՆ, ՆՈՐ ՄԱՐՏԱՀՐԱՒԷՐՆԵՐ

(Զեկոյց Սփիւռքի հայագիր եւ օտարագիր գրողների 6-րդ խորհրդաժողովին)
ԳՐԻԳՈՐ ՋԱՆԻԿԵԱՆ

Այս խորհրդանշական խորհրդաժողովին, այս խորհրդանշական ամբիոնից ես ուզում եմ հարցնել Հայրենիքի եւ ի սփիւռս աշխարհի տարագրուած իմ յարգոյ գրչակիցներին՝ 101 տարի արծարծուելուց ու վերարծարծուելուց յետոյ արդեօ՞ք ցեղասպանութեան թեման մեր գրականութիւնում սպառուած է: Հարցնում ու ինքս էլ ինձ պատասխանում, աւելի ճիշտ յանդիմանում եմ՝ ինչպէ՞ս կարող է ցեղասպանութեան թեման սպառուել, երբ 101 տարի անց էլ մեր անմեղ նահատակներն անթաղ են մնացել ու որ կարեւորն է՝ շարունակում են գերի մնալ, յոյսով, հաւատով լի հայեացքները մեր ուղղել Արարատն ու Վանայ լիճը, Մուշն ու Սասունը: Continue reading “ՆՈՐ ԴԱՐԱՇՐՋԱՆ, ՆՈՐ ՄԱՐՏԱՀՐԱՒԷՐՆԵՐ”

Պետրոս Ալահայտոյեանի Վան-Վասպուրականի ազգագրական բնորոշ երգային նմուշներ գրքոյկը (2015) կամ Պետրոս Ալահայտոյեան երեւոյթը

ՅԱՍՄԻԿ ԻՆՃԷՃԻԿԵԱՆ

Ինչո՞ւ երեւոյթ
Ծնած՝ Պէյրութ. դեղագործի զաւակ. դեղագործութիւն ուսանած. ապա Պրիւքսէլի ազատ Համալսարանէն ներս երաժշտագիտական հնգամեայ դասընթացքներուն հետեւած՝ որմէ ետք ինքզինք նուիրած հայերէն երգեր հաւաքելու աշխատանքին: Դժուարին ուղի, որ զինք պիտի առաջնորդէր մէկ քաղաքէն միւսը, մէկ երկրէն յաջորդը, ծերանոցէ ծերանոց` հայերէն երգ փնտռելու: Ան գնաց, հո՛ն, ուր կարելի էր մէկ երգ ձայնագրել՝ յուսալով նորոգել փլած կամուրջները: Continue reading “Պետրոս Ալահայտոյեանի Վան-Վասպուրականի ազգագրական բնորոշ երգային նմուշներ գրքոյկը (2015) կամ Պետրոս Ալահայտոյեան երեւոյթը”

«ԷՐԻԿ-ԿՆԻԿ»

ԵՐԱԶԱՅԻՆ ՅՈՒՇԵՐ ԵՐԱԶԱՅԻՆ ՀԱԼԷՊԷՆ

Բժ. ՕՀԱՆ ԹԱՊԱՔԵԱՆ

1940-կան թուականներուն Հալէպի մէջ հայերէն դասագիրք վաճառող գլխաւոր 3 գրախանութներ գոյութիւն ունէին։ Ամենէ ճանչցուածը Կիւլէսէրին գրախանութն էր, որ շնորհիւ իր ունեցած առանձնաշնորհեալ դիրքին հայ նախակրթարաններուն մօտ, Ս. Քառասուն Մանկանց եկեղեցւոյ մուտքին ճիշտ դիմաց՝ եւ իր ունեցած գիրքերու բազմազանութեան, կը գոհացնէր հայ աշակերտութեան բոլոր պէտքերն ու պահանջները։ Continue reading “«ԷՐԻԿ-ԿՆԻԿ»”

ՄՈՎՍԷՍԻՆ ժԱՌԱՆԳՈՒԹԻՒՆԸ — ՄԱՀՈՒԱՆ Ա. ՏԱՐԵԼԻՑԻՆ ԱՌԹԻՒ

ԷԼԻԶ ՇԱՐԱՊԽԱՆԵԱՆ

Առաջին յիշողութիւններս շատ կանուխէն են։ Հալէպի ճեմարանի գրասեղաններուն առջեւ դեռ պարմանուհիներ՝ «Արեւելք» օրաթերթին մէջ, Ապրիլ 24-ի առթիւ լոյս տեսած իր յօդուածին առաջին փիլիսոփայական տողը գրաւած էր մեր ժպիտը եւ ուշադրութիւնը։ «Ապրիլ 24։ Կեանքի թէ մահուան օր։ Թերեւս կեանքի, թերեւս մահուան»։ Յետոյ իր զանազան գրքերու հրատարակութեան առիթով, այցելութիւններ Թորոնթօ, շնորհանդէսներ եւ քննարկումներ։ Հանդիպում Վենետիկի մէջ, ապա քանի մը անգամ Փարիզի մէջ եւ վերջապէս յաճախակի հանդիպումներ Երեւանի եւ Ուշիի մէջ, իր «Երկերու լիակատար ժողովածու»-ի հրատակութեան առիթով Հայաստան զանազան այցելութիւններուն ընթացքին։ Հակառակ որ առողջական խնդիրները ակնյայտ էին, մահը եղաւ անակնկալ։ Կրկին Հայաստան այցելելու ծրագիրներ կը մշակէր, նոյն «Ժողովածու»-ի վերջին հատորի հրատարակութեան առիթով, երբ նախախնամութեան այլ ծրագիրները խափանեցին իր մտադրութիւնը։ Continue reading “ՄՈՎՍԷՍԻՆ ժԱՌԱՆԳՈՒԹԻՒՆԸ — ՄԱՀՈՒԱՆ Ա. ՏԱՐԵԼԻՑԻՆ ԱՌԹԻՒ”

Բարեւ, Հայաստան

ՄՈՎՍԷՍ ՊՉԱՔՃԵԱՆ

(Հատուածներ Մովսէս Պչաքճեանի «Բարեւ Հայաստան» վէպէն, 1975)

—Գիտե՞ս ինչու եկայ քովդ…
—Ինչո՞ւ։
—Որովհետեւ ցուցատախտակին վրայ հայերէն գրած ես…
Հայու թրթռացող զգացումներ սնուցանող մէկու մը հետ է գործս։ Կամ ինծի այդպէս կը թուի։ Continue reading “Բարեւ, Հայաստան”