ՄԱՏԻՏԸ եւ այլ պատկերներ

ՔՐԻՍՏ ԽՐՈՅԵԱՆ

Անցեալ տարի էր (տարի մը չեղաւ, բայց 2019-ը նոր հասանք)։
Պետական Արնագիտութեան (Hematology) քննութիւնն էր, Գ. տարուան ամենադժուարը։
Սրահ մտայ, բոլորին փորերը լեցուն ու կուշտ։ Ո՛չ թէ ուտելիքով, այլ վախո՛վ։ Պարապ տեղ մը փնտռեցի ու նստայ։ Զինուորական տետրակս, —անբաժանելի ընկերս, — վերարկուիս գրպանէն առի ու մէջէն համալսարանական քարտս հանելով՝ սեղանին դրի։ Գրչատուփս բացի՝ կապոյտ մելան, սրբիչ եւ… մատիտ։ «Մատիտ»ը սակայն մտքիս մէջէն էր միայն որ ըսի: Նիլի(*) գոյնով B2 ածխամատիտը, որով կը ներկեմ, — իմ կարծիքովս, — ճիշդ պատասխանները։ Այո՛, չունիմ։ Ունէի՞ չեմ բերած, թէ սկիզբէն չունէի։ Չեմ գիտեր։ Առաջին օրն է այսօր, ու ես քննութեան եկած եմ ԱՌԱՆՑ ՄԱՏԻՏԻ։

Continue reading “ՄԱՏԻՏԸ եւ այլ պատկերներ”

Ալեքսանդր Թոփչեանի «Բանկ Օտոման»ը` պարսկերէն

Հայ ժողովրդի պատմութեան 19-րդ դարավերջին եւ 20-րդ դարասկզբին տեղի ունեցած մի շարք կարեւորագոյն իրադարձութիւններ արգելեալ նիւթեր էին Խորհրդային Հայաստանի գրեթէ ամբողջ գոյութեան ընթացքում: ՕրինակԿ. Պոլսի Օսմանեան բանկի գրաւման եւ դրան յաջորդող քաղաքում տեղի ունեցած հազարաւոր հայերի ջարդի պատմութիւնը, հասկանալի պատճառներով, չարտացոլուեց խորհրդահայ գրողների երկերում: Անկախութիւնից յետոյ էլ կարծես չէին շտապում խախտել այդ պարտադրուած լռութիւնը:

Continue reading “Ալեքսանդր Թոփչեանի «Բանկ Օտոման»ը` պարսկերէն”

ԵԶԱԿԻ ՀՐԱՏԱՐԱԿՈՒԹԻՒՆ ՄԸ — «Հայաստանի պատմական ատլաս»-ը

Վ-Ա.Ա.

Հեղինակներ՝ Կլոդ Արմէն Մութաֆեան (Claude Armen Moutafian)՝ պատմագիտութեան դոկտոր, Փարիզ 1 Պանթէոն-Սորբոն համալսարանի պրոֆեսոր եւ Էրիկ Վան Լով (լric Van Lauwe)՝ քարտէզագիր, Ֆրանսայի արտաքին գործոց նախարարութեան քարտէզագրութեան բաժնի նախկին ղեկավար. յառաջաբանի հեղինակ՝ Ալեն Դիւսելիէ (Alain Ducellier)՝ պատմաբան (այժմ հանգուցեալ). հայերէն հրատարակման նախաձեռնող եւ թարգմանիչ՝ Արմէն Բաղդասարեան՝ բանասիրական գիտութիւններու թեկնածու, դոցենտ. խմբագիր՝ Լիանա Յովսէփեան՝ բանասիրական գիտութիւններու դոկտոր, պրոֆեսոր. գիտական խորհրդատու՝ Արմէն Խաչիկեան՝ պատմական գիտութիւններու թեկնածու, դոցենտ. ձեւաւորում եւ էջադրում՝ ԹՈՒՄՈ. Տիգրան Մեծ հրատարակչություն, Երևան, 2017, 145 էջ։ Հայերէն հրատարակութեան մեկենաս՝ Abriss ընկերութիւն (Ֆրանսա)։

Continue reading “ԵԶԱԿԻ ՀՐԱՏԱՐԱԿՈՒԹԻՒՆ ՄԸ — «Հայաստանի պատմական ատլաս»-ը”

ՊԱՏԻՒՍ ԱՐԺԱՆԱՒՈՐԱՑ — Հ. Սահակ վրդ. Քէշիշեան (1917-2005)

Ընթացիկ մարտի 9-10 շաբաթավերջին, նախաձեռնութեամբ Պէյրութի Ս. Գրիգոր Լուսաւորիչ ճեմարանի սաներու եւ արիներու նորակազմ միութեան, աշխարհի չորս ծագերուն նշուեցաւ ճեմարանի բազմամեայ տնօրէն, թարգմանիչ, գրականագիտական, պատմական ու թարգմանչական բնագաւառներու անխոնջ մշակ Հայր Սահակ վրդ. Քէշիշեանի ծննդեան 100-ամեակը։

Continue reading “ՊԱՏԻՒՍ ԱՐԺԱՆԱՒՈՐԱՑ — Հ. Սահակ վրդ. Քէշիշեան (1917-2005)”

ԱՐԵՒԵԼԱՀԱՅ ԲԱՌԱՐԱՆԱԳՐԱԿԱՆ ԲԱՐՔԵՐ

ԱՐՄԵՆԱԿ ԵՂԻԱՅԵԱՆ

Մեր երկու բարբառներն ու կէսերր իրարմէ զանազանող իրողութիւններէն մէկն ալ, — մտածա՞ծ էիք այս մասին, — բառարանագրութիւնն է:
Արեւելահայ բառարանը կը բնորոշուի ամեն բանէ առաջ իր արտակարգ ծաւալով. վերջին կէս դարուն լոյս տեսած բառարանները կը հաշուեն մօտաւորապէս 150.000 բառայօդուած, մինչ արեւմտահայ բառարանը լաւագոյն պարագային ունի 30.000 բառ, որուն երեք քառորդը, մի՛ զարմանաք, կը մնայ անգործածելի: Այնպէս ու այն սահմաններուն մէջ, ուր մենք կը կիրարկենք մեր լեզուն, ան կը պահանջէ հազիւ 5-7.000 բառ եւ ոչ աւելի:

Continue reading “ԱՐԵՒԵԼԱՀԱՅ ԲԱՌԱՐԱՆԱԳՐԱԿԱՆ ԲԱՐՔԵՐ”

ՓԵՏՐՈՒԱՐ 2019-ի թիւը

Սիրելի ընթերցող,
«Հորիզոն գրական»ի փետրուար 2019-ի թիւի նիւթերը կը գտնես այս կայքէջին վրայ, իսկ տպագրեալ թիւի ելեկտրոնային տարբերակը կրնաս ունենալ հետեւելով այս կապին։
Բարի ընթերցում։

1994. Ծաղկած խրամատներ

Մ.

Հազիւ վեց տարեկան տղան հօր հետ քայլելիս հարցնում է.
— Պա՛պ, եթէ բոլորը մեռնում են, ախր ինչու՞ ենք ծնուել…
1994թ. Արցախ

Եւ ահա ձեռքիս է ազատամարտիկի օրագիրը: Նա ինձանից մեծ է 18 տարով, բայց ես նրան ընկեր եմ համարում, որովհետեւ ազնիւ մարդիկ այսօր շատ քիչ են, իսկ այդ քչերի հետ ես աշխատում եմ ընկերութիւն անել: Նրա երիտասարդութիւնը, ինչպէս եւ շատերինը, «ծաղկել է» խրամատներում, բայց նրա համար այդ տարիները ոչ թէ կորցրած, այլ գտած տարիներ են: Հարցնում եմ՝ ինչո՞ւ, ասում է՝ երեւի բառապաշարս չհերիքի պատասխանել, այդ տարիները պէտք է պարզապէս ապրել, զգալ…

Continue reading “1994. Ծաղկած խրամատներ”

ԲԱՆԱՍՏԵՂԾՈՒԹԻՒՆՆԵՐ

ԱՐԱ ՄԽՍԵԱՆ

ՀՈԳԵԽՌՈՎ ՄԱՐԴՈՒՆ ԱՂՕԹՔԸ
Անդորրութիւն մը տուր, ո՛վ Տէր,
Որ ըլլայ ամեն բանէ վեր.
Անդորրութիւն մը հոգեկան՝
Անստգիւտ եւ անզուգական…
Անդորրութիւն մը տուր ո՛վ Տէր,
Բալասան՝ հոգւոյս կարեվէր.
Անդորրութիւն մը իրական՝
Ո՛չ խաբուսիկ, անրջական…

Continue reading “ԲԱՆԱՍՏԵՂԾՈՒԹԻՒՆՆԵՐ”