ՈՃԱԲԱՆԱԿԱՆ ՀԱՐՑԵՐ ԵՒ ՄԱՍԱՄԲ ՆՈՐԻՆ

Արմենակ Եղիայեան

Տարիներու ընթացքին մեր ընթերցողներուն շարունակաբար ներկայացուցած ենք Արմենակ Եղիայեանի շաբաթական առաքումներէն ուշագրաւ քաղուածքներ։ Անշուշտ մեր հրատարակութեան ամսական բնոյթը եւ հեղինակին գրչի բեղմնաւորութիւնը իրար խոտոր կը համեմատէին, եւ իր մահէն ետք տակաւին ունինք յետնեալ գրութիւններու շարք մը, որ պիտի յաջորդ թիւերով յանձնենք ընթերցողին։

«Հորիզոն գրական»

Չափազանցութիւն

Այսպէս կը կոչենք ոճական այն հնարքը, որ կը կայանայ առարկաները՝ Continue reading “ՈՃԱԲԱՆԱԿԱՆ ՀԱՐՑԵՐ ԵՒ ՄԱՍԱՄԲ ՆՈՐԻՆ”

Սակաւաբանութիւն (Գ.)

Արմենակ Եղիայեան

Շարունակուած նախորդ թիւէն

Անհատական սակաւաբանութիւն

Ասոնք կը ներկայացնեն այնպիսի կառոյցներ, որոնցմէ ի բաց կը ձգուին, առհասարակ անվարժութեան, իսկ շատ յաճախ ալ անուշադրութեան ու մոռացութեան բերումով այնպիսի տարրեր, որոնք անհրաժեշտ են խօսքի ճիշտ ձեւաւորումին ու ընկալումին: Continue reading “Սակաւաբանութիւն (Գ.)”

Սակաւաբանութիւն

Արմենակ Եղիայեան

Կը կոչուի նաեւ «նուազասացութիւն»:
Սակաւաբանութիւնը ոճաբանական այն յարատեւ ու համատարած օրէնքն է, որ խօսողը կը մղէ թօթափելու լեզուէն այնպիսի բաղադրիչներ, որոնք ենթադրաբար անհրաժեշտ չեն կամ իբր այդպիսին չեն ընկալուիր հաղորդակցութեան շղթային մէջ եւ առանց Continue reading “Սակաւաբանութիւն”

Կրկնաբանութիւն (Դ.)

Արմենակ Եղիայեան
Գեղարուեստական կրկնութիւն

Ա. Ծառուկեանի «Թուղթ առ Երեւան»-ի հետեւեալ հատուածը իր կարգին կրկնութիւններու բարդ կծիկ մըն է՝ յանգերգի, նոյնասկիզբի ու նոյնավերջի ձեռնհաս համադրութեամբ մը, որ կը ցոլացնէ բանաստեղծին նոյնքան բարդ ու խռոված հոգեվիճակը. Continue reading “Կրկնաբանութիւն (Դ.)”

Կրկնաբանութիւն (Գ.)

Արմենակ Եղիայեան

Նուազ խօսուն չեն հայերէնի գրաւոր փուլի հայթայթած օրինակները:

—«Եղիցի հաստատութիւն ի մէջ ջրոցդ եւ եղիցի մեկնել ի մէջ ջուրցդ» (Ծն., 1/6):
Օգտագործուած են ջուր գոյականի յոգնակիի երկու տարբեր սեռականները: Continue reading “Կրկնաբանութիւն (Գ.)”

Կրկնաբանութիւն (Բ.)

Արմենակ Եղիայեան

Նահապետ Ռուսինեանի Կիլիկիա երգի ութեակները կը վերջանան նոյն յանկերգով՝
— «Ցանկամ տեսնել զիմ Կիլիկիա, աշխարհ, որ ինձ ետուր արեւ»:
Այստեղ մեզ հետաքրքրողը «Կիլիկիա, աշխարհ» զոյգն է:
Կիլիկիա յատուկ անունը առանձին շատ լաւ կը բացատրէ Continue reading “Կրկնաբանութիւն (Բ.)”

Կրկնաբանութիւն

Արմենակ Եղիայեան
Դերանուանական կրկնութիւններ

Կրկնութիւններու այս տեսակին կը հանդիպինք մասնաւորաբար թարգմանական գրականութեան մէջ, ուր թարգմանողը, անկախ իր համբակութենէն, աւելի կամ պակաս կ’իյնայ ազդեցութեանը տակ թարգմանած լեզուին, ըսենք՝ ֆրանսերէնին կամ անգլերէնին, որոնք այնպիսի լեզուներ են, որոնք պարտաւոր են անընդհատ կրկնելու ենթակայ ու յատկացուցիչ դերանունները հոն, ուր հայերէնը այդ Continue reading “Կրկնաբանութիւն”

Աւելորդաբանութիւն (Ե.)

Արմենակ Եղիայեան

Շարունակուած նախորդ թիւէն

Բարդ նախադասութիւն

Նախապէս մեր տեսած բոլոր աւելորդաբանութիւնները կ’իյնային պարզ նախադասութեան ծիրէն ներս: Ստորեւ պիտի տեսնենք բարդ նախադասութեան կազմին յատուկ աւելորդաբանութեան բաւական ատարածուն տարբերակ մը:
Այսպիսիներուն տիպարն է հետեւեալը՝ Continue reading “Աւելորդաբանութիւն (Ե.)”

Աւելորդաբանութիւն (Դ.)

Արմենակ Եղիայեան

Շարունակուած նախորդ թիւէն

Աւելորդ յօդեր

«Որքան յօդը պակաս ըլլայ՝ նոյնչափ զօրաւոր, ազդու եւ հատու կ’ըլլայ խօսքը» («Քննական քերականութիւն», էջ 192/§ 532),—այս դատողութիւնը ընողը արեւմտահայերէնի մեծագոյն տեսաբանն ու իր ժամանակին Եւրոպայի մեծագոյն լեզուաբաններէն մէկն է:
Լեզուական աւելորդաբանութեանց շարքին իր ոչ-արհամարհելի տեղը Continue reading “Աւելորդաբանութիւն (Դ.)”