Արմենակ Եղիայեան
Շարունակուած նախորդ թիւէն
Աշխարհաբարը պարզացուց կարգ մը այլ կառոյցներ ես. բաղդատել՝
— Երգէ թռչուն ի վերայ ծառոյն:
Կ’երգէ թռչունը վրան ծառին:
— Յարուցեալ գնացից առ հայր իմ: Continue reading “Սակաւաբանութիւն (Բ.)”
Սակաւաբանութիւն
Արմենակ Եղիայեան
Կը կոչուի նաեւ «նուազասացութիւն»:
Սակաւաբանութիւնը ոճաբանական այն յարատեւ ու համատարած օրէնքն է, որ խօսողը կը մղէ թօթափելու լեզուէն այնպիսի բաղադրիչներ, որոնք ենթադրաբար անհրաժեշտ չեն կամ իբր այդպիսին չեն ընկալուիր հաղորդակցութեան շղթային մէջ եւ առանց Continue reading “Սակաւաբանութիւն”
Կրկնաբանութիւն (Դ.)
Արմենակ Եղիայեան
Գեղարուեստական կրկնութիւն
Ա. Ծառուկեանի «Թուղթ առ Երեւան»-ի հետեւեալ հատուածը իր կարգին կրկնութիւններու բարդ կծիկ մըն է՝ յանգերգի, նոյնասկիզբի ու նոյնավերջի ձեռնհաս համադրութեամբ մը, որ կը ցոլացնէ բանաստեղծին նոյնքան բարդ ու խռոված հոգեվիճակը. Continue reading “Կրկնաբանութիւն (Դ.)”
Կրկնաբանութիւն (Գ.)
Արմենակ Եղիայեան
Նուազ խօսուն չեն հայերէնի գրաւոր փուլի հայթայթած օրինակները:
—«Եղիցի հաստատութիւն ի մէջ ջրոցդ եւ եղիցի մեկնել ի մէջ ջուրցդ» (Ծն., 1/6):
Օգտագործուած են ջուր գոյականի յոգնակիի երկու տարբեր սեռականները: Continue reading “Կրկնաբանութիւն (Գ.)”
Կրկնաբանութիւն (Բ.)
Արմենակ Եղիայեան
Նահապետ Ռուսինեանի Կիլիկիա երգի ութեակները կը վերջանան նոյն յանկերգով՝
— «Ցանկամ տեսնել զիմ Կիլիկիա, աշխարհ, որ ինձ ետուր արեւ»:
Այստեղ մեզ հետաքրքրողը «Կիլիկիա, աշխարհ» զոյգն է:
Կիլիկիա յատուկ անունը առանձին շատ լաւ կը բացատրէ Continue reading “Կրկնաբանութիւն (Բ.)”
Կրկնաբանութիւն
Արմենակ Եղիայեան
Դերանուանական կրկնութիւններ
Կրկնութիւններու այս տեսակին կը հանդիպինք մասնաւորաբար թարգմանական գրականութեան մէջ, ուր թարգմանողը, անկախ իր համբակութենէն, աւելի կամ պակաս կ’իյնայ ազդեցութեանը տակ թարգմանած լեզուին, ըսենք՝ ֆրանսերէնին կամ անգլերէնին, որոնք այնպիսի լեզուներ են, որոնք պարտաւոր են անընդհատ կրկնելու ենթակայ ու յատկացուցիչ դերանունները հոն, ուր հայերէնը այդ Continue reading “Կրկնաբանութիւն”
Աւելորդաբանութիւն (Ե.)
Արմենակ Եղիայեան
Շարունակուած նախորդ թիւէն
Բարդ նախադասութիւն
Նախապէս մեր տեսած բոլոր աւելորդաբանութիւնները կ’իյնային պարզ նախադասութեան ծիրէն ներս: Ստորեւ պիտի տեսնենք բարդ նախադասութեան կազմին յատուկ աւելորդաբանութեան բաւական ատարածուն տարբերակ մը:
Այսպիսիներուն տիպարն է հետեւեալը՝ Continue reading “Աւելորդաբանութիւն (Ե.)”
Աւելորդաբանութիւն (Դ.)
Արմենակ Եղիայեան
Շարունակուած նախորդ թիւէն
Աւելորդ յօդեր
«Որքան յօդը պակաս ըլլայ՝ նոյնչափ զօրաւոր, ազդու եւ հատու կ’ըլլայ խօսքը» («Քննական քերականութիւն», էջ 192/§ 532),—այս դատողութիւնը ընողը արեւմտահայերէնի մեծագոյն տեսաբանն ու իր ժամանակին Եւրոպայի մեծագոյն լեզուաբաններէն մէկն է:
Լեզուական աւելորդաբանութեանց շարքին իր ոչ-արհամարհելի տեղը Continue reading “Աւելորդաբանութիւն (Դ.)”
Աւելորդաբանութիւն (Գ.)
Արմենակ Եղիայեան
Շարունակուած նախորդ թիւէն
Նախորդ երկու յօդուածներով տեսանք աւելորդաբար գործածուող ու լեզուն աղարտող այլազան բառեր:
Կը շարունակենք հետեւեալներով.
Համար
Սա իր կարգին մակաբուծաբար կը մտնէ այնպիսի կառոյցներու մէջ, Continue reading “Աւելորդաբանութիւն (Գ.)”
Աւելորդաբանութիւն (Բ.)
Արմենակ Եղիայեան
Սկիզբը նախորդ թիւով
Աշխարհաբարի մէջ՝ արեւելեան թէ արեւմտեան, ի հնուց անտի աւեր կը գործէ աւելորդաբանութիւն մը, որ կերպով, ձեւով, եղանակով, առոււմով գործիականներն են: Հայը կրնայ ասոնք, — յատկապէս առաջինը, — զետեղել որեւէ ածականի կամ մակբայի վրայ՝ որեւէ Continue reading “Աւելորդաբանութիւն (Բ.)”