ԱՐՑԱԽԵԱՆ ԾԱԳՈՒՄՈՎ ԵՐԿՈՒ ԳՈՐԳԻ ՄԱՍԻՆ (Բ.)

ԱՇԽՈՒՆՋ ՊՕՂՈՍԵԱՆ

Պատմական գիտութիւնների թեկնածու,
ՀՀ մշակոյթի նախարարութեան մշակութային արժէքների փորձագիտական կենտրոնի գլխաւոր մասնագէտ։

Սկիզբը մեր նախորդ թիւով

Մեծ հետաքրքրութիւն են ներկայացնում նաեւ «Գանձասար» գորգի գեղազարդման համակարգի մանրամասերը։ Այս դէպքում խօսքը վերաբերում է դրա լայն գօտուն, որը գեղազարդուած է մէկընդմէջ ներկայացուած վարդակով եւ մասնակիօրէն գծայնացուած «կենաց ծառ» յօրինուածքով։ Մեր դիտարկումները հնարաւորութիւն են տալիս շեշտելու, որ այս տիպի եզրագօտիները առաւելապէս բնորոշ են պատմական Հայաստանի արեւելեան ու հիւսիսարեւելեան Continue reading “ԱՐՑԱԽԵԱՆ ԾԱԳՈՒՄՈՎ ԵՐԿՈՒ ԳՈՐԳԻ ՄԱՍԻՆ (Բ.)”

ԱՐՑԱԽԵԱՆ ԾԱԳՈՒՄՈՎ ԵՐԿՈՒ ԳՈՐԳԻ ՄԱՍԻՆ (Ա.)

ԱՇԽՈՒՆՋ ՊՕՂՈՍԵԱՆ

Պատմական գիտութիւնների թեկնածու,
ՀՀ մշակոյթի նախարարութեան մշակութային արժէքների փորձագիտական կենտրոնի գլխաւոր մասնագէտ։

ԱՄՓՈՓՈՒՄ

Հայոց գորգագործական մշակոյթի ուսումնասիրման հարցում կարեւոր նշանակութիւն ունեն Արցախում 1202 թ. գործուած «Եռախորան» եւ 1731 թ. գործուած «Գանձասար» հայատառ յիշատակարանով խորանաւոր գորգերը։ Դրանցից առաջինը պահւում է Վիեննայի արդիւնաբերութեան եւ արուեստի թանգարանում ու նուիրուած էր Սուրբ Հռիփսիմէին, իսկ երկրորդը՝ Երուսաղէմի Սուրբ Յակոբ հայոց եկեղեցու թանգարանում եւ նուիրուած է Աղվանից Ներսես III կաթողիկոսին։ Յստակ թուագրում եւ կատարման վայրի մասին տուեալներ ունեցող այս գորգերի գեղազարդման տարրերը բնորոշ են ոչ միայն պատմական Հայաստանի մի շարք գորգագործական կենտրոններին, այլ նաեւ հարեւան ու յատկապէս փոքրասիական գորգագործական կենտրոններին։ Այս առումով յատկապէս Continue reading “ԱՐՑԱԽԵԱՆ ԾԱԳՈՒՄՈՎ ԵՐԿՈՒ ԳՈՐԳԻ ՄԱՍԻՆ (Ա.)”

Չափի եւ գեղեցիկի զգացումը երբեք չի դաւաճանել իրեն — ՅԻՇՈՂՈՒԹԻՒՆՆԵՐ ՈՒՍՈՒՑՉԻՍ ՄԱՍԻՆ

ՊԵՏՐՈՍ ԱԲԱՋԵԱՆ, ճարտարապետ

Պոլիտեխնիկական ինստիտուտի ճարտարապետական բաժնի առաջին կուրսում մեր լսարան մտաւ բարձրահասակ, համակրելի, գեղեցիկ կեցուածքով մի երիտասարդ եւ փոքր ինչ ռնգային, հաճելի բարիտոնով ասաց. «Ես ձեզ պատմելու եմ իտալական վերածնունդի ճարտարապետութեան մասին»: Ինչպէս հարկն է առաջին կուրսում, մենք պատրաստել էինք տետրակներ եւ մատիտներ դասախօսութիւնը սղագրելու համար, բայց մեզ վիճակուած չէր օգտագործելու դրանք: Առաջին իսկ խօսքերից հմայուած եւ կախարդուած յայտնուեցինք իտալական վերածնունդի հրաշալի իրականութեան մէջ:
Այդ երիտասարդը Ջիմ Թորոսեանն էր: Նա կարողանում էր Continue reading “Չափի եւ գեղեցիկի զգացումը երբեք չի դաւաճանել իրեն — ՅԻՇՈՂՈՒԹԻՒՆՆԵՐ ՈՒՍՈՒՑՉԻՍ ՄԱՍԻՆ”

ՅԱՐՈՒԹԻՒՆՆ ՆԱՂԱՇԱՅ ԵՒ ՅՈՎՀԱՆՆՈՒ

ՎՐԷԺ-ԱՐՄԷՆ

Ո՞վ է Նաղաշ՝ Ղարիպը

Մկրտիչ Նաղաշ (1394-1470) հայ յարգուած բարձրաստիճան եկեղեցական ղեկավար մըն էր՝ Տիգրանակերտի (Ամիդի) եպիսկոպոսը, որ ցասում պատճառեց Օսմանեան իշխանութիւններուն, երբ այնտեղ կառուցեց զանգակատուն մը, որ աւելի բարձր էր քան մօտակայ բոլոր մզկիթները։ Այդ պատճառաւ աքսորուեցաւ։ Ան նաեւ բանաստեղծ էր եւ մանրանկարիչ (որմէ՝ իր անունը) ու կը գրէր թափառական Continue reading “ՅԱՐՈՒԹԻՒՆՆ ՆԱՂԱՇԱՅ ԵՒ ՅՈՎՀԱՆՆՈՒ”

ԱՐՄԱՏՆԵՐՈՎ ՀԱՅԸ՝ ԱՐԹՕ ՉԱՔՄԱՔՉԵԱՆ (1933 – 2019)

Արթօ Չաքմաքչեան Մոնթրէալ հաստատուած առաջին օրերէն իսկ յատուկ կապ մը ունեցաւ Հորիզոն շաբաթաթերթի ու անոր գրական յաւելուածին հետ։ Արդարեւ մենք վայելեցինք անոր տեւական ներդրումը, ըլլայ թերթին ընդհանուր գեղարուեստական ձեւաւորման մշակման ընթացքին, ըլլայ յետոյ զանազան դէմքերու նուիրուած մեր գրական բացառիկ թիւերը պատրաստելու ատեն, որոնց առաջինը՝ «Գրական հորիզոն»-ի անդրանիկ թիւին՝ 1984-ի դեկտեմբերին, Վարուժանի դիմանկարով, բանաստեղծի ծննդեան 100-ամեակին առթիւ։ Continue reading “ԱՐՄԱՏՆԵՐՈՎ ՀԱՅԸ՝ ԱՐԹՕ ՉԱՔՄԱՔՉԵԱՆ (1933 – 2019)”

«Հրաժեշտէն ետք» հայրենիքում

ԼԻԼԻԱ ԵՂԻԱԶԱՐԵԱՆ

Օ, ներեցէք, ընկերներ,
Որ վերստին պիտի մեկնիմ ձեր աշխարհէն…
Իմ աշխարհի տէրերն անտէր
Կը ստիպեն որ աճապարեմ։
Պ. Հերկելեան

Յունիսի 12-ին Երեւանի Յովհաննէս Թումանեանի թանգարանում տեղի ունեցաւ լիբանանահայ նշանաւոր բանաստեղծ Պետիկ Հերկելեանին նուիրուած «Հրաժեշտէն ետք» խորագրով գրական-երաժշտական ձեռնարկը։ Continue reading “«Հրաժեշտէն ետք» հայրենիքում”

Ոչ եւս է Կարէն Ա. Սիմոնեան

ՓԱՐԻԶ—Երկուշաբթի 9 յուլիսին, Փարիզի «Մոնսուրի» հիւանդանոցին մէջ 82 տարեկանին մահացաւ յայտնի արձակագիր, թատերագիր, հրապարակագիր, թարգմանիչ, քաղաքական գործիչ եւ «Հորիզոն գրական»-ի վաղեմի աշխատակից Կարէն Արամի Սիմոնեանը: Continue reading “Ոչ եւս է Կարէն Ա. Սիմոնեան”

ԿՐԹՈՒԹԻՒՆՆ ՈՒ ՄՇԱԿՈՅԹԸ ԱՌԱՋԻՆ ՀԵՐԹԻՆ — ՆԻԿՈԼ ԱՂԲԱԼԵԱՆԻ ՆԱԽԱՐԱՐԱԿԱՆ ՎԱՍՏԱԿԸ (1)

ՎԱՐԴԱՆ ՄԱՏԹԷՈՍԵԱՆ

Սոյն համառօտ անդրադարձը Նիկոլ Աղբալեանի վաստակին՝ իբրեւ Հայաստանի Ա. Հանրապետութեան Հանրային կրթութեան եւ արուեստի նախարար, պարզապէս ուրուագիծ մըն է՝ տրամադրելի տպագիր փաստաթուղթերու եւ լրագրական հաղորդումներու հիմամբ, այդ ժառանգութեան քանի մը էջը թարմացնելու նպատակով։ Continue reading “ԿՐԹՈՒԹԻՒՆՆ ՈՒ ՄՇԱԿՈՅԹԸ ԱՌԱՋԻՆ ՀԵՐԹԻՆ — ՆԻԿՈԼ ԱՂԲԱԼԵԱՆԻ ՆԱԽԱՐԱՐԱԿԱՆ ՎԱՍՏԱԿԸ (1)”

Նոտագրելով տիեզերական քաոսի ալքիմիան

ՆԱՐԵԿ ԿԻՐԱԿՈՍԵԱՆ

«…որովհետեւ հարկ է պարպել լսողութիւնը, որպէսզի որսաս նրա մակընթաց ալիքը, միայն, երբ հնչի մոմի լոյսը, վառված մոմի լոյսը ծղոտէ կանաչ բազկաթոռի վրայ, կը հնչի նրա շնչառութիւնը…»:
Անտոնէն Արտօ (1)

Ես ոչինչ չեմ հասկանում երաժշտութիւնից: Այն ընկալում եմ մաշկով, լսում՝ բիբերով:
Արդէն քանի ամիս տարուած եմ Յարութիւն Դելլալեան անձով եւ գտնւում եմ նրա հիպնոսացնող մեղեդիների ազդեցութեան տակ: Continue reading “Նոտագրելով տիեզերական քաոսի ալքիմիան”

«Եթէ կեանքիդ պատմութիւնը կրկնւում է, նշանակում է՝ սխալ ես ապրել»

Կը վերահրատարակենք «Երկիր» կայքէջին վրայ 27 յունուար 2014-ին լոյս տեսած հարցազրոյցը Ռուբէն Յովսէփեանի հետ։

— Սկսե՞նք:
— Պատրաստ եմ, ահա, դէ, կրակեցէք: Continue reading “«Եթէ կեանքիդ պատմութիւնը կրկնւում է, նշանակում է՝ սխալ ես ապրել»”