Հորիզոն շաբաթաթերթի գրական յաւելուածը
Պատմուածքներ
Տղան վերադարձաւ ադամամութին: Մայրը, որ ամբողջ գիշեր սրտատրոփ սպասում էր նրան, թեթեւացած շունչ քաշեց:
— Ինչո՞ւ այսքան ուշացար, — հարցրեց նա:— Հօ բան-ման չի՞ պատահել:
— Չէ, — տղան ոտքերն ազատեց կօշիկներից ու գլխարկը հանելով, զգուշօրէն մեկնուեց մօր կողքին: Սաստիկ յոգնել էր:— Ինչպէ՞ս ես:
— Անտէր ոտքերս գնալով աւելի են ծանրանում, — նա ափերի մէջ առաւ որդու մրսած մատները, մօտեցրեց շուրթերին` փորձելով տաքացնել: Continue reading “ՃԻՉ”
Երկաթուղիի գլխաւոր կայարանի տոմսավաճառի խուցին մէջ տարեց մարդ մը սեղանիկի մը առջեւ նստած, տրցակներով տոմսերը կը համրէր:
— Բարե՛ւ, — ըսի խցիկին կլոր պատուհանին առջեւ, — աշխարհի ամենախաղաղ անկիւնը երթալու տոմսակ ունի՞ք…
Մարդը վայրկեան մը դադրեցաւ տոմսակները համրելէ եւ.
— Ի՞նչ տեսակ խաղաղ երկիր, — հարցուց:
— Տեղ մը, ուր պատերազմ չըլլայ, մարդիկ զիրար յարգեն, համերաշխ ապրին եւ «դրսեցի»ի խտրականութիւններ տեղի չունենան… Continue reading “Երգող արեւին երկիրը…”
Հատուած « Շուշեցի մի ծիծաղող տղեկ» գրքէն (Անտարես, 2023)
… Տղերքը ոտքից մինչեւ գլուխ զինուած, խաւարի դռները մէկ-մէկ բացելով, կանգ առան թշնամու խրամատների մատոյցներում: Լսելի էին խրամատում պահմտոցի խաղացող ձայները, շան հաչոցը, խրամատի ճակատը քորող քամու անհանգիստ շնչառութիւնը: Տղերքը մի քանի շաբաթ պատրաստուել էին, ուսումնասիրել տեղանքը, հակառակորդի Continue reading “Խաւարի դռներով”
Հատուած՝ «Գիւրջեւանի վերջին բնակիչը» վիպակէն
Իբրահիմը հինգ օր եկաւ-գնաց, հակաբիոտիկ սրսկեց Աբգարին, ում մօտ թոքաբորբ էր սկսուել: Աղջիկն էլ էր հազում, բայց նրա մօտ թեթեւ մրսածութիւն էր: Քիրվան նաեւ ուտելիք էր բերում՝ կաթ, ձու, խաշած միս: Օրական մի քանի ժամ նրանց մօտ էր մնում:
Աբգարը ոտքի կանգնեց, բայց չափազանց թոյլ էր ու հիւծուած: Նա Իբրահիմին ոչինչ չասաց փախուստի փորձի մասին: Պատմեց Ծաղիկ Continue reading “Հայն ու թուրքը”
Հազար ութը հարիւր եօթանասուն… չեմ յիշեր՝ քանիին, սեպտեմբերի երեսունը մէկին, — ներեցէք, երեսունին պիտի ըսէի, վասնզի սեպտեմբերն երեսուն օր միայն ունի, — երկար եւ ընդարձակ թիկնոցի մը մէջ փաթաթուած միջահասակ եւ գիրուկ մարդ մը, որ Տրապիզոնի շոգենաւէն նոր ելած էր, Ղալաթիոյ նաւամատոյցին վրայ կայնած՝ նաւակէ մը իւր սնտուկները հանել կ՚աշխատէր։ Continue reading “Մեծապատիւ մուրացկաններ”
Ընթերցողին կը ներկայացնենք Ռուբէնի (Մինաս Տէր Մինասեան) յուշերէն վերցուած այս էջերը, ուր ան կը պատմէ 1908-ին Վանի մէջ կայացած ուշագրաւ հանդիպման մը մասին հայազգի ոստիկանապետ Մէհմէտ էֆէնտիին հետ, որուն նախապէս հանդիպած էր նախորդ տարին Մշոյ մէջ։ Նշենք, որ Մէհմէտ էֆէնտիի կերպարը ընդգրկուած է նաեւ Խաչիկ Դաշտենցի «Ռանչպարների կանչը» վէպին մէջ որպէս «մանազկերտցի վարժապետ պարոն Աւետիս», որ դաւանափոխ կ՚ըլլայ եւ կը դառնայ ոստիկան Մէհմէտ էֆէնտի։ Ազգային տագնապի այս բախտորոշ օրերուն տեղին է անգամ մը եւս կարդալ այս էջերը, որոնք իւրատեսակ լոյս կը սփռեն ներկայ իրադարձութիւններուն վրայ։
Հորիզոն գրական
Մէհմէտ էֆէնտիի մօտն եմ։ Նոյն հսկան է, թիկնեղ բարձր, կուրծքը դուրս Continue reading “Միշտ ապրող էջեր — ՄԷՀՄԷՏ ԷՖԷՆՏԻԻ ՀԵՏ”
Աշխարհի մոռացուած անկիւնում, ուր բոլորը բոլորին սիրում են ու միաժամանակ ատում, ապրում էր մի եօթնամեայ, իսկ աւելի ճշգրիտ հաշուարկով՝ գուցէ վեցուկէսամեայ աղջիկ։ Ու քանի որ իր պէս հազարաւոր աղջիկներ կային ու բոլորի մասին մէկ պատմութեան մէջ անհնար է գրել, յանուն արդարութեան անունը սրտումս կը պահեմ, թող լինի բոլորի մասին, նրանց, որոնք աշխարհի մոռացուած եզերքում սպասում են իրենց եօթնամեայ տարեդարձի գալստեանը։ Նա դեռ շատ փոքր էր սիրոյ եւ ատելութեան նրբերանգներն ըմբռնելու, աշխարհի Continue reading “Արցախ—Նիւ-Եորք երկնային ճեպընթաց”
Թութի եղանակն էր։ Հոսանք մը կար Ծաղկոցին մէջ առտուն կանուխ պարտէզները երթալու: Պզտիկ պարղուտ մը կու տայինք պարտիզպանին երկու հոգիի համար, եւ ազատօրէն կը բարձրանայինք մեր ուզած թութի ծառը։ Կրնայինք ուտել այնքան, որքան որ կարելի էր, բայց իրաւունք չունէինք հետերնիս թութ տանելու։ Մեզմէ մաս մը կը մտնէր պարտէզ, վճարելով։ Միւսները կը սպասէին դուրսը եւ յարմար րոպէին կը յաջողէին սպրդիլ ներս եւ շուլլուիլ ծառէ մը վեր։ Պարտիզպանները առհասարակ բարեացակամ էին։ Կը բաւէր որ քանի Continue reading “Միշտ ապրող էջեր — ՆԿԱՐԻՉՆԵՐՈՒՆ ՆԿԱՐԻՉԸ”
— Մարգար Շարապխանեանի յիշատակին
Ստորեւ հատուած մըն է հեղինակին ընդարձակ մէկ գրութենէն, որ ձօնուած է Է./Մ.-ն։ Օրին ան ձօնին այդ սկզբնատառերէն անդին չէ՛ անցած բացայայտելու համար ինքնութիւնը Սօսիին ու Սերոբին, որոնց անունները պատահականութեամբ չէ՛, որ ընտրուած են…։ Խօսքը, ի հարկէ, կը վերաբերի Էլիզ ու Մարգար Շարապխանեաններուն։ Դրուագը կը կանխէ Թորոնթոյի մեր ամենօրեայ վարժարանի ստեղծումը, որուն մէջ այնքան ներդրում է ունեցած ի՛նքը՝ Մարգար, ապա վարած անոր տնօրէնութիւնը երկար տարիներ, միշտ ամեն ձեւով աջակից ունենալով իր հաւատաւոր կողակիցը՝ Էլիզը։ Իսկ ողբ. Հիլտան ճանչցողը պիտի յիշէ Էլիզին անբաժան ընկերուհին, որուն Մարօ անունն ալ այստեղ նոյնպէս յեղափոխական հայուհիէ մը փոխ առնուած է… Օրե՜ր էին։
Վ-Ա.
Գէմպրիճէն ետ՝ Թորոնթօ երբ հասանք, դեռ կանուխ էր. գնացքս մէկուկէս ժամէն կը մեկնէր։ Անցանք Սերոբի տունէն, ուր ակռայի խոզանակս մոռցեր էի:
Չորս հոգի էինք, Սերոբը, կինը՝ Սօսին, իրենց անբաժան ընկերուհին՝ Continue reading “Փորձեց եւ յաջողեցաւ”
Տղամարդը հաւաքեց չոր փայտերը, դրեց իրար վրայ ու վառեց կրակը։ Երկինքը կլանում էր կայծերը ու յետ չէր տալիս, երկինքը սովոր է ամեն ինչ առնել-տանել: Ուզեց լաց լինել, բայց զգաց, որ աչքերը չոր են, նորից փորձեց, էլի չստացուեց, զայրացաւ ինքն իր վրայ, որ չի կարողանում մարդավարի լաց լինել։ Սիրտը լցուած էր, բայց ներսի բոլոր դռները փակ էին, արցունքը մնացել էր ներսում, լճացել ու մնացել էր։ Երանի հնար Continue reading “Ամենաերկար ընթրիքը”