Քաղցրիկ Պուրճ-Համմուտ – Բ –

ԱՐՄԵՆԱԿ ԵՂԻԱՅԵԱՆ
ԱՐԱԲԵՐԷՆՍ

Արաբերէնը մեծ բացական էր մեր դպրոցներուն մէջ եւս, ուր միայն սկզբունքով գոյութիւն ունէր ան: Այս «սկզբունքով»-ը ըսելու խաբուսիկ ձեւ մըն է, որ որեւէ իմաստ եւ բովանդակութիւն չունէր: Դասացուցակին վրայ նշանակուած էր ան՝ ճիշդ է, դասագիրք մըն ալ ունէինք մեր պայուսակներուն մէջ՝ ա՛յդ ալ ճիշդ է, սակայն այս բոլորին իմաստը չէինք ըմբռներ: Մեզմէ առաջ այդ իմաստը չէին ըմբռներ իրենք՝ արաբերէնի ուսուցիչները, որ կրթական նախարարութիւնը կը տրամադրէր: Continue reading “Քաղցրիկ Պուրճ-Համմուտ – Բ –”

ԱՆՎԵՀԵՐ ՈՒ ԿԱՐԵՎԷՐ

ՎԵՀԱՆՈՅՇ ԹԵՔԵԱՆ

Այնքա՜ն խօսեցայ, այնքա՜ն աղօթեցի որ վերջապէս յայտնուեցաւ Աստուած. «Ի՞նչ կ՚ուզես, աղջիկս»,— ըսաւ։ «Մեզի խոստացած էք որ մահէն ետք աստեղերը պիտի գանք։ Բայց մենք կեանքը կը սիրենք։ Նոյին պէս ինը հարիւր տարի պիտի չապրինք։ Շատ-շատ հարիւր տարի սահմանած էք մեզի։ Հարիւրը ընդունուած սահմանն է, քիչեր կ՚անցնին սահմանը, բայց մեծամասնութիւնը կամայ-ակամայ մինչ այդ անդենականի ճամբուն մէջ կ՚իյնայ։ Ի՞նչ կ՚ըլլար, եթէ այսքան աղէտ ու արհաւիրք, հիւանդութիւն ու ողբ չսփռէիք մարդկութեան վրայ։ Եթէ հաւատանք որ Դուք էք տիեզերքի արարիչը, տէրն ու տիրակալը, եւ առանց Ձեր արտօնութեան “տերեւ մը իսկ չի շարժիր”, ահա եկեր եմ հասկնալու Թագաժահրին գոյութիւնը մեր կենսախայտ կեանքին մէջ։ Ունինք-չունինք մարմին մը եւ հոգի մը ունինք։ Այս համաճարակը մեր մարմնին խերը կ՚անիծէ, հոգին ալ մեր սիրելիներուն կը յանձնէ որպէսզի կսկծան եւ անոր հանգի՜ստը աղերսեն»։ Continue reading “ԱՆՎԵՀԵՐ ՈՒ ԿԱՐԵՎԷՐ”

Քաղցրիկ Պուրճ-Համմուտ – Ա –

ԱՐՄԵՆԱԿ ԵՂԻԱՅԵԱՆ

ԴԵԼԼԱԼ ՊԵՏՐՈՍ

Մայիս 6-ի՝ Լիբանանի Նահատակաց տօնին առթիւ մեր թերթերէն մէկը գրած էր. «104 տարի առաջ Պէյրութի եւ Դամասկոսի մէջ կախաղան հանուեցան… արաբական զարթօնքի մունետիկները»:
Քմծիծաղով մը հարց տուի ես ինծի, թէ ո՞վ ինչ հասկցաւ, քանի մունետիկին ի՛նչ ըլլալը գիտցող մնացա՞ծ է, մանաւանդ մունետիկ տեսնող եղա՞ծ է այս սերունդին մէջ, եւ եթէ այո՛, հապա ո՞ւր եւ ինչպէ՞ս, քանի անոնք՝ մարդկային այդ տեսակը շատ երկար ատենէ ի վեր անհետացած է մեր առօրեայէն: Continue reading “Քաղցրիկ Պուրճ-Համմուտ – Ա –”

Օրհներգութի՜ւն թող ըլլայ…

ԹԱՄԱՐ ՏՕՆԱՊԵՏԵԱՆ ԳՈՒԶՈՒԵԱՆ

— Չէ՜ մայրիկ,— ըսաւ ամուսինս՝ Յակոբը, դառնալով մօրս,— Թամարը մաքրութիւն ընել չի կրնար։ Հազիւ սկսի, ձեռքը գիրք մը կ՚անցնի, գրութիւն մը կ՚անցնի, մէկ կողմ կը դնէ ընելիքը, կը սկսի կարդալ. ժամեր կ՚անցնին, իմ բաժինս կը վերջացնեմ, ինք տակաւին նո՜ր պիտի սկսի։
— Գիտեմ, պզտիկուց այսպէս էր,— ըսաւ մայրս.— դասերը մէկ կողմ կը ձգէր, ուրիշ գիրքեր կը կարդար…։ Continue reading “Օրհներգութի՜ւն թող ըլլայ…”

ՇՈՒՇԻԻ ՀԵՌԱՑՈԼ ՀՈՐԻԶՈՆԸ

ԳՐԻԳՈՐ ՋԱՆԻԿԵԱՆ

Աջափնեակի «Բնօրրան» ջոկատի հրամանատարը՝ Նոյ Ակնունին, որքան յիշում էր, խորովածանոցում ինքն էր, վարորդը՝ Վրէժը, որ մարտի դաշտում մենակ վարորդ չէր, թիկնապահը, համհարզը, յանձնակատարը, ամեն ինչն էր, Չապլինը (տափակ ու անհամ կատակելու, ընկերներին ծաղրանմանակելու համար Գեղամը դեռեւս Continue reading “ՇՈՒՇԻԻ ՀԵՌԱՑՈԼ ՀՈՐԻԶՈՆԸ”

ՆԿԱՐՈՒՄ ԵՄ, ՉԸ՜ԽԿ…

ՀԵՐՄԻՆԷ ԱՒԱԳԵԱՆ

Երկինքը մուգ կապոյտ զգեստ էր հագել, վրան՝ ճեփ-ճերմակ ամպիկներ: Գիւղը հայեացքը յառել էր դէպի երկինք ու չէր թարթում աչքերը. այդպէս հմայիչ չէր տեսել նրան: Անբառ մի երկխօսութիւն էր սկսուել գիւղի ու երկնքի միջեւ. սիրոյ խոստովանութեան նման մի բան, որ հասանելի էր միայն ժրաջան մեղուներին, որոնք որսում էին գիւղի թաքուն հայեացքն ու թռչկոտելով նոր բողբոջած ծառերի վրայ՝ գաղտնիքներ տզզում իրար ականջի: Continue reading “ՆԿԱՐՈՒՄ ԵՄ, ՉԸ՜ԽԿ…”

Որոտանը որոտա՛ց

ՎԵՀԱՆՈՅՇ ԹԵՔԵԱՆ

1976-ին երբ Երեւան էի, օր մը Վահագն Դաւթեանը ըսաւ.
— Այսօր Համօ Սահեանին պիտի երթանք։
— Ինչո՞ւ, հո՞ս է։
— Ո՞ւր պիտի ըլլայ, հո՛ս՝ Երեւանի մէջ է։
— Ի՛նչ գիտնամ՝ Որոտա՜ն, Որոտա՜ն. կարծեցի գիւղը կ՚ապրի, Որոտանի ափին։
— Այ աղջիկ,— ժպտեցաւ,— Որոտանը իր մէջ կ՚ապրի։ Continue reading “Որոտանը որոտա՛ց”

Խօսք` ընդ Ամենակալին

ԳԷՈՐԳ ՊԵՏԻԿԵԱՆ

Շաբաթներէ ի վեր ուզած էի Քեզի հետ խօսիլ: Քեզի դիմել: Մտահոգութիւնս յայտնել: Պարզել: Բայց սանկ տեսակ մը վախ, ակնածանք եւ անհամարձակութիւն պատճառ դարձած էին, որ չկարենամ ինծի համար շատ մտերմիկ եւ նոյնքան ալ հարազատ այդ զրոյցս իրականացնել: Continue reading “Խօսք` ընդ Ամենակալին”

ՄԵՐ ՍԵՐՈՒՆԴԸ ՍԻՐԵԼ ՉՀԱՍՑՐԵՑ

ՎԱՐԴԻՆԷ ԻՍԱՀԱԿԵԱՆ

Երկրաշարժին յաջորդեց պատերազմը, մութը, ցուրտը, սովը… Նաւթէ պատրոյգով լամպի թանձր լոյսը միշտ թեւածում է մեր յիշողութեան մէջ… Պատերազմ էր, մեր հայրերը, առաւօտ կանուխ արտասովոր համազգեստը հագած, համբուրեցին մեր ճակատները ու մեկնեցին ռազմաճակատ: Մենք քնած էինք ձեւանում, բայց մինչեւ հիմա պարզորոշ յիշում ենք այդ համազգեստի կոշտ հպումը, նրանց ուսից կախուած ինքնաձիգի մետաղէ հոտը եւ զինուորական սապոգներից կոշտացած նրանց հեռացող քայլքի ձայնը… Continue reading “ՄԵՐ ՍԵՐՈՒՆԴԸ ՍԻՐԵԼ ՉՀԱՍՑՐԵՑ”

Կարմիր պղպեղ ծեծող կինը

ԱՐԱ ՄԽՍԵԱՆ

Հազար իննհարիւր վաթսունական թուականներու Հալէպի Նոր Գիւղ աւանի կարմիր պղպեղի փոշին տարբեր համ մը ունէր։ Բարկ, սակայն հրապուրիչ կծութիւն մը՝ զինք առաջին անգամ համտեսողը նախ՝ սաստիկ երկրաշարժի կ՚ենթարկէր, ապա՝ կը թովէր եւ իր համին ու հոտին հլու ու յօժարակամ ստրուկը կը դարձնէր: Continue reading “Կարմիր պղպեղ ծեծող կինը”