ՉԸՆԴՀԱՏՈՒՈՂ ԹՌԻՉՔ, ԱՆՀԱՇՈՒԵԼԻ ՕՐԵՐ…

ՎՈՎԱ ԱՐԶՈՒՄԱՆԵԱՆ

Պատերազմ կայ, որ աշնանը գալիս է՝ տերեւաթափի փոխարէն կեանքաթափ անելով երկիրը: Այս աշունը այդպիսին էր: Լուռ, անխոստում:
Պատուհանի մօտ մնացած երազանքներ, հողի հետ խառնուած արիւն ու գրքերի թաց էջեր: Աչքերի անհաշուելի բազմութիւնից գլորւում են յոյսի կաթիլները: Արցախն ապրել է ուզում: Անընկճելի որդիներն իրենց ձեռքերով են պահում մի բուռ Արցախը: Այդ բռի մէջ կեանք կայ: Աննուաճ ոգի ու յաղթանակի սպասող թռչունների թռիչքում անվեհերութիւն է։ Continue reading “ՉԸՆԴՀԱՏՈՒՈՂ ԹՌԻՉՔ, ԱՆՀԱՇՈՒԵԼԻ ՕՐԵՐ…”

Ասանկ բաներ

ՎՐԷԺ-ԱՐՄԷՆ

«Ծերանում ենք, Պարոյր Սեւակ,
ծերանում ենք, սիրելիս..»

— Կարծեմ իրաւունք ունէիր, երէկ մէկ տոպրակ հոն մոռցանք,— ըսաւ կինս այս առաւօտ, երբ անդրադարձաւ, որ շուկայէն մեր գնած մթերքներէն ոմանք կը պակսէին։
Բայց կ՚արժէ, որ պատմութիւնը սկիզբէն պատմեմ, որպէսզի աւելի յստակ ըլլայ դիպաշարը։ Continue reading “Ասանկ բաներ”

ՆԱՄԱԿ ՀԱՅ ԶԻՆՈՒՈՐԻՆ — Վստահ եմ, որ օր մը պիտի հանդիպինք, որովհետեւ մեր պատմութիւնը վերջ չունի

ԳԱՅԱՆԷ ՏՈՒՄԱՆԵԱՆ(*)

Սիրելի հայ զինուոր,
Դուն զիս չես ճանչնար եւ ես քեզ չեմ տեսած, բայց վստահ եղիր, որ ես քու հետդ յարաբերութեան մէջ մտած եմ։ Տարիներ շարունակ սպասեցի այդ օրը, որ քու պաշտպանած հողին վրայ քայլ մը նետէի եւ վերածնէի։ Երբ այդ առիթը ստեղծուեցաւ, անգիտակցօրէն մեր կապը զօրացաւ։
Ծնած եմ օտարութեան մէջ, մեծցած եմ հայրենիքէն հեռու, բայց ամբողջ կեանքս ապրած եմ Հայաստանի կարօտով։ Կրնա՞ս պատկերացնել կարօտնալ տեղ մը առանց նախապէս այցելած ըլլալու։ Սակայն հողը տեսնելէն աւելի, Հայաստանին պէտք ունէի ի՛մ ինքնութիւնս փնտռելու եւ ժողովուրդս գտնելու համար։ Իմ նպատակներս հայրենի հողին վրայ ո՛չ թէ միայն իրականացան, այլեւ դարձան ամբողջովին հիմնական։ Իմացիր, հայ զինուոր, ես այսօր ունիմ աշխոյժ կապ մը իմ արմատներուս հետ։ Continue reading “ՆԱՄԱԿ ՀԱՅ ԶԻՆՈՒՈՐԻՆ — Վստահ եմ, որ օր մը պիտի հանդիպինք, որովհետեւ մեր պատմութիւնը վերջ չունի”

ԽՄԲԱԳԻՐԸ

ԵՐՈՒԱՆԴ ՕՏԵԱՆ

Կարճուկ, շա՜տ կարճուկ մարդ մը։ Քառակուսի։ Կատարելապէս քառակուսի դէմքով մը, որուն ճակատը թուշին կը միանայ ուղիղ, բացարձակապէս ուղիղ գծով մը։ Քիչ մը պեխ, աղտոտ հագուստներ, պզտիկ շուն մը ետեւէն, ու ահա նոյն ինքն է պարոն Զաքէոս։
Զինքը ճանչցայ պալքանեան պետութեան մը քաղքին, մեղա՜յ, մայրաքաղաքին մէջ։
Երբ իրեն հետ տեսնուելու պատիւն ունեցայ, արդէն խմբագրութեան սկսած էր եւ իր թերթին, «Համերաշխութիւն»-ի, երկրորդ թիւը շարելու վրայ էր։ Ա՜խ, այդ գիրերը շարելու գործողութիւնը… ի՜նչ տանջանքներ տուած էր իրեն։ Հազիւ յաջողած էր գտնալ նախկին դերասան մը, որ Continue reading “ԽՄԲԱԳԻՐԸ”

«ԷԴ ՎԵՐՋԻՆ ՏՈՂԸ ԼԻՆԵԼՈՒ Է, Ա՛Յ ԿԸ ՏԵՍՆԵՍ»

ՀԵՐՄԻՆԷ ԱՒԱԳԵԱՆ

Ի յիշատակ Մոնթէ Մելքոնեանի (Աւօ)

Երբ նա ներս մտաւ, ես այդ ժամանակ նրա ոտքերի չափ հասակ անգամ չունէի եւ երկար ջանք էր պէտք, որպէսզի փոքրիկ աչքերս զննէին նրան՝ կօշիկների ցեխոտ ծայրերից հասնելով մինչեւ լայն ճակատը: Մազերին չհասան աչքերս, մազերը հետաքրքիր չէին կամ էլ՝ մի քիչ ճաղատ էր, չեմ յիշում: Նա այդքան էլ բոյով չէր, ոչ էլ հսկայ էր, բայց նրան տեսնելով՝ ես ակամայից հսկայի եւ թզուկի հէքեաթը յիշեցի, որ երեկ չէ առաջին օրը մայրս էր պատմել… Continue reading “«ԷԴ ՎԵՐՋԻՆ ՏՈՂԸ ԼԻՆԵԼՈՒ Է, Ա՛Յ ԿԸ ՏԵՍՆԵՍ»”

ԵՐԲ ԱՆՑԵԱԼԸ ՉԻ ՄԵՌՆԻՐ

ԿԱՐՕ ԱՐՍԼԱՆԵԱՆ

Ծանօթ. խմբ. — Կարօ Արսլանեան ծանօթ է մեր ընթերցողին որպէս բանաստեղծ, որ բազմիցս հիւրընկալուած է «Հորիզոն գրական»ի էջերուն վրայ։ Այս թիւով կը ներկայացնենք հեղինակի արձակ էջերէն նմոյշներ։

ՉԱՊՐՈՒԱԾ ԱՊԱԳԱՆ

Հինգ սարսափելի ու հրեղէն ձմեռներ անցած էին: Քաղաքը յոգնած էր ու կիսամեռ: Մարդոց դէմքերը խինդ ու ծիծաղի գերեզմաններ էին կարծես:
Չքաւորութիւնը գրեթէ բոլոր դռներէն ներս մտած՝ իր ապահով բոյնը հիւսած էր, իսկ խաղաղութիւնը իր ճանապարհը կորսնցուցած անհասցէ նամակի մը պէս անտէր մնացած էր: Continue reading “ԵՐԲ ԱՆՑԵԱԼԸ ՉԻ ՄԵՌՆԻՐ”

ՀԻՐՈՇԻՄԱ / ՊԷՅՐՈՒԹ. — ՊԱՅԹՈՒՄ(ՆԵՐ)Ը ՅԻՇՈՂՈՒԹԵԱՆ ՄԷՋ ԱՅՆ ԱՏԵՆ, ՀԻՄԱ…

ԽԱՉԻԿ ՏԷՐ ՂՈՒԿԱՍԵԱՆ

Քորոնաժամանակներու այն միեւնոյնշաբթին պատահեցաւ եւ թուականը արձանագրեցին՝ 4 օգոստոս 2020: Մէկը կը յիշէ՞: Եօթանասունհինգ տարի առաջ էր այն միւս պայթումը որ արձանագրուեցաւ որպէս 6 օգոստոս 1945 եւ կը նշուի պահու ծանրութեամբ ու լռութեամբ, մարդկութեան յիշեցնելու համար իր մահկանացութեան փաստին մասին, աշխարհ մոլորակը քանի մը Continue reading “ՀԻՐՈՇԻՄԱ / ՊԷՅՐՈՒԹ. — ՊԱՅԹՈՒՄ(ՆԵՐ)Ը ՅԻՇՈՂՈՒԹԵԱՆ ՄԷՋ ԱՅՆ ԱՏԵՆ, ՀԻՄԱ…”

Տղաս, արեւն ու ծովը

ՅԱԿՈԲ ԿԱՐԱՊԵՆՑ

Այս ամիս լրացաւ արձակագիր Յակոբ Կարապենցի ծննդեան 95 տարին։ Նշելու համար քսաներորդ դարու հայ գրականութեան ուշագրաւ ներկայացուցիչին տարեդարձը, ընթերցողին կը ներկայացնենք իր վաղ շրջանի գրութիւններէն ուշագրաւ նմոյշ մը, ինչպէս նաեւ Վեհանոյշ Թէքեանի եւ Նանար Սիմոնեանի կողմէ իր մասին երկու գրութիւն։
Հորիզոն գրական

Ամեն իրիկուն, երբ տղայիս ձեռքը բռնած՝ մեր տան կից թղկենիների անտառն եմ գնում զբօսանքի, նա փոխանակ «վագր» ու «առիւծ» որսալու, հայեացքը դարձնում է դէպի հրդեհուող վերջալոյսը եւ յափշտակութեամբ բացականչում.
— Հա՛յրիկ, գնա՛նք դէպի արեւը։
Նայում եմ երանութեամբ լի իր դէմքին եւ արեւի արտացոլումը տեսնում իր սեւորակ աչքերի մէջ։ Continue reading “Տղաս, արեւն ու ծովը”

ՀԱՅՈՑ ԼԵԶՈՒԻ ՈՒՍՈՒՑԻՉՆԵՐՍ (1)

ԱՐՄԵՆԱԿ ԵՂԻԱՅԵԱՆ
— Ա —

Հայոց լեզուի առաջին ուսուցիչներս եղած են մայրս ու հօրենական մեծմայրս, որոնք, սակայն, անգրաճանաչ գեղջուկներ էին: Կրնայ հակասական թուիլ ըսածս, ուրեմն փութամ պարզել: Ես՝ իբրեւ հինգ զաւակներու վերջինեկ, աչքերս բացած եմ ընտանիքի մը մէջ, ուր կը խօսուէր երկու հայերէն՝ արդի աշխարհաբարը եւ բարբառ մը. այս Continue reading “ՀԱՅՈՑ ԼԵԶՈՒԻ ՈՒՍՈՒՑԻՉՆԵՐՍ (1)”

ԱՐԴԱՐՈՒԹԵԱՆ ՈԴԻՍԱԿԱՆԸ

ԺԱՆ ՀԱԼԼԱՃԵԱՆ
ԱՌԱՋԻՆ ԱՐԱՐ

Արեգակը՝ յանդուգն պատռեց հորիզոնի շղարշը։ Խաւարը իր ցնցոտիները արագ մը հաւաքելով, մենամարտը պարտուած դիապարտի նման՝ կորաւ անհունութեան մէջ։
Ճշմարտութեան լոյսը՝ համարձակ գգուեց երեսս ու կրկին բազմեցաւ ամենօրեայ իր նախասիրած տեղը՝ հոգիիս խորքը։ Continue reading “ԱՐԴԱՐՈՒԹԵԱՆ ՈԴԻՍԱԿԱՆԸ”