Հորիզոն շաբաթաթերթի գրական յաւելուածը
Պատմուածքներ
Հատուած « Շուշեցի մի ծիծաղող տղեկ» գրքէն (Անտարես, 2023)
… Տղերքը ոտքից մինչեւ գլուխ զինուած, խաւարի դռները մէկ-մէկ բացելով, կանգ առան թշնամու խրամատների մատոյցներում: Լսելի էին խրամատում պահմտոցի խաղացող ձայները, շան հաչոցը, խրամատի ճակատը քորող քամու անհանգիստ շնչառութիւնը: Տղերքը մի քանի շաբաթ պատրաստուել էին, ուսումնասիրել տեղանքը, հակառակորդի Continue reading “Խաւարի դռներով”
Հատուած՝ «Գիւրջեւանի վերջին բնակիչը» վիպակէն
Իբրահիմը հինգ օր եկաւ-գնաց, հակաբիոտիկ սրսկեց Աբգարին, ում մօտ թոքաբորբ էր սկսուել: Աղջիկն էլ էր հազում, բայց նրա մօտ թեթեւ մրսածութիւն էր: Քիրվան նաեւ ուտելիք էր բերում՝ կաթ, ձու, խաշած միս: Օրական մի քանի ժամ նրանց մօտ էր մնում:
Աբգարը ոտքի կանգնեց, բայց չափազանց թոյլ էր ու հիւծուած: Նա Իբրահիմին ոչինչ չասաց փախուստի փորձի մասին: Պատմեց Ծաղիկ Continue reading “Հայն ու թուրքը”
Հազար ութը հարիւր եօթանասուն… չեմ յիշեր՝ քանիին, սեպտեմբերի երեսունը մէկին, — ներեցէք, երեսունին պիտի ըսէի, վասնզի սեպտեմբերն երեսուն օր միայն ունի, — երկար եւ ընդարձակ թիկնոցի մը մէջ փաթաթուած միջահասակ եւ գիրուկ մարդ մը, որ Տրապիզոնի շոգենաւէն նոր ելած էր, Ղալաթիոյ նաւամատոյցին վրայ կայնած՝ նաւակէ մը իւր սնտուկները հանել կ՚աշխատէր։ Continue reading “Մեծապատիւ մուրացկաններ”
Ընթերցողին կը ներկայացնենք Ռուբէնի (Մինաս Տէր Մինասեան) յուշերէն վերցուած այս էջերը, ուր ան կը պատմէ 1908-ին Վանի մէջ կայացած ուշագրաւ հանդիպման մը մասին հայազգի ոստիկանապետ Մէհմէտ էֆէնտիին հետ, որուն նախապէս հանդիպած էր նախորդ տարին Մշոյ մէջ։ Նշենք, որ Մէհմէտ էֆէնտիի կերպարը ընդգրկուած է նաեւ Խաչիկ Դաշտենցի «Ռանչպարների կանչը» վէպին մէջ որպէս «մանազկերտցի վարժապետ պարոն Աւետիս», որ դաւանափոխ կ՚ըլլայ եւ կը դառնայ ոստիկան Մէհմէտ էֆէնտի։ Ազգային տագնապի այս բախտորոշ օրերուն տեղին է անգամ մը եւս կարդալ այս էջերը, որոնք իւրատեսակ լոյս կը սփռեն ներկայ իրադարձութիւններուն վրայ։
Հորիզոն գրական
Մէհմէտ էֆէնտիի մօտն եմ։ Նոյն հսկան է, թիկնեղ բարձր, կուրծքը դուրս Continue reading “Միշտ ապրող էջեր — ՄԷՀՄԷՏ ԷՖԷՆՏԻԻ ՀԵՏ”
Աշխարհի մոռացուած անկիւնում, ուր բոլորը բոլորին սիրում են ու միաժամանակ ատում, ապրում էր մի եօթնամեայ, իսկ աւելի ճշգրիտ հաշուարկով՝ գուցէ վեցուկէսամեայ աղջիկ։ Ու քանի որ իր պէս հազարաւոր աղջիկներ կային ու բոլորի մասին մէկ պատմութեան մէջ անհնար է գրել, յանուն արդարութեան անունը սրտումս կը պահեմ, թող լինի բոլորի մասին, նրանց, որոնք աշխարհի մոռացուած եզերքում սպասում են իրենց եօթնամեայ տարեդարձի գալստեանը։ Նա դեռ շատ փոքր էր սիրոյ եւ ատելութեան նրբերանգներն ըմբռնելու, աշխարհի Continue reading “Արցախ—Նիւ-Եորք երկնային ճեպընթաց”
Թութի եղանակն էր։ Հոսանք մը կար Ծաղկոցին մէջ առտուն կանուխ պարտէզները երթալու: Պզտիկ պարղուտ մը կու տայինք պարտիզպանին երկու հոգիի համար, եւ ազատօրէն կը բարձրանայինք մեր ուզած թութի ծառը։ Կրնայինք ուտել այնքան, որքան որ կարելի էր, բայց իրաւունք չունէինք հետերնիս թութ տանելու։ Մեզմէ մաս մը կը մտնէր պարտէզ, վճարելով։ Միւսները կը սպասէին դուրսը եւ յարմար րոպէին կը յաջողէին սպրդիլ ներս եւ շուլլուիլ ծառէ մը վեր։ Պարտիզպանները առհասարակ բարեացակամ էին։ Կը բաւէր որ քանի Continue reading “Միշտ ապրող էջեր — ՆԿԱՐԻՉՆԵՐՈՒՆ ՆԿԱՐԻՉԸ”
— Մարգար Շարապխանեանի յիշատակին
Ստորեւ հատուած մըն է հեղինակին ընդարձակ մէկ գրութենէն, որ ձօնուած է Է./Մ.-ն։ Օրին ան ձօնին այդ սկզբնատառերէն անդին չէ՛ անցած բացայայտելու համար ինքնութիւնը Սօսիին ու Սերոբին, որոնց անունները պատահականութեամբ չէ՛, որ ընտրուած են…։ Խօսքը, ի հարկէ, կը վերաբերի Էլիզ ու Մարգար Շարապխանեաններուն։ Դրուագը կը կանխէ Թորոնթոյի մեր ամենօրեայ վարժարանի ստեղծումը, որուն մէջ այնքան ներդրում է ունեցած ի՛նքը՝ Մարգար, ապա վարած անոր տնօրէնութիւնը երկար տարիներ, միշտ ամեն ձեւով աջակից ունենալով իր հաւատաւոր կողակիցը՝ Էլիզը։ Իսկ ողբ. Հիլտան ճանչցողը պիտի յիշէ Էլիզին անբաժան ընկերուհին, որուն Մարօ անունն ալ այստեղ նոյնպէս յեղափոխական հայուհիէ մը փոխ առնուած է… Օրե՜ր էին։
Վ-Ա.
Գէմպրիճէն ետ՝ Թորոնթօ երբ հասանք, դեռ կանուխ էր. գնացքս մէկուկէս ժամէն կը մեկնէր։ Անցանք Սերոբի տունէն, ուր ակռայի խոզանակս մոռցեր էի:
Չորս հոգի էինք, Սերոբը, կինը՝ Սօսին, իրենց անբաժան ընկերուհին՝ Continue reading “Փորձեց եւ յաջողեցաւ”
Տղամարդը հաւաքեց չոր փայտերը, դրեց իրար վրայ ու վառեց կրակը։ Երկինքը կլանում էր կայծերը ու յետ չէր տալիս, երկինքը սովոր է ամեն ինչ առնել-տանել: Ուզեց լաց լինել, բայց զգաց, որ աչքերը չոր են, նորից փորձեց, էլի չստացուեց, զայրացաւ ինքն իր վրայ, որ չի կարողանում մարդավարի լաց լինել։ Սիրտը լցուած էր, բայց ներսի բոլոր դռները փակ էին, արցունքը մնացել էր ներսում, լճացել ու մնացել էր։ Երանի հնար Continue reading “Ամենաերկար ընթրիքը”
Օգոստոսի 4-ին լրացաւ 3րդ տարելիցը Պէյրութի նաւահանգիստի ահաւոր պայթումին, որ կը համարուի ցարդ արձանագրուած ամենահզօր ոչ-հիւլէական արհեստական պայթումը։ Բացի իր մարդկային եւ նիւթական վնասներէն (առնուազն 218 մահ եւ 7000 վիրաւոր, 300 հազար անտուն, 15 միլիառ ամ. տոլարի գնահատուող նիւթական վնաս), դարձաւ խորհրդանիշը բազմիցս վիրաւոր բայց յամառօրէն կենսունակ քաղաքին ու երկրին։
«Ազդակ»ի պատասխանատու խմբագիրներէն Նորա Բարսեղեանի այս գրութիւնը գրուած է երեք մասով։ Հեղինակը պայթումի իւրաքանչիւր տարելիցին հրապարակած է անոր մէկ բաժինը, որ լայնօրէն տարածուեցաւ մեր մամուլի էջերուն վրայ։ Նախընտրեցինք ներկայացնել երեք բաժինները միասին, որպէս մէկ ամբողջութիւն, որպէսզի ընթերցողը զայն ընկալէ լիարժէքօրէն, առանց ընդմիջումներու։
Հորիզոն գրական
— Արա՛, այս ֆիլմերուն մէջ ինչպիսի՞ նկարահանումներ կրնան ընել, որ ամբողջ քաղաք մը քարուքանդ ըլլայ, ամեն մարդ վնասուի, քաոս տիրէ ամենուրեք, այսքա՜ն տակնուվրայութիւն… Վստահ ասիկա իրական չեն նկարեր, այլապէս ինչպէ՞ս պիտի ընեն, քաղա՞ք մը կործանեն…
— Սովորաբար մէկ փոքր մաս մը իրական կ՚ըլլայ, իսկ ամբողջութիւնը` Continue reading “«Ասիկա իրական չէ, չէ՞…»”
— Մօտաւորապէս մէկ ամիս ունիք պատրաստուելու, չորս շաբաթէն ձեր անցագրերը պատրաստ կ՚ըլլան, եւ տոմսերը ապահովուած:
Դեսպանատունէն դուրս եկաւ շուարած ու սարսափահար. այո՛, գիտէր, որ այս օրը պիտի գար, բայց ոչ այսքան շուտ. ի՞նչ պիտի ընէր. գործերը հաւանաբար կարելի ըլլար դասաւորել, սակայն ծնողքն ու քո՞յրը, որոնց մեծապէս օգտակար կը դառնար… շատ էին իր պատասխանատուութիւնները, ընտանիքը, հիւանդ ծնողքն ու անտէր Continue reading “Զղջում”