Քաղցրիկ Պուրճ-Համմուտ – Ա –

ԱՐՄԵՆԱԿ ԵՂԻԱՅԵԱՆ

ԴԵԼԼԱԼ ՊԵՏՐՈՍ

Մայիս 6-ի՝ Լիբանանի Նահատակաց տօնին առթիւ մեր թերթերէն մէկը գրած էր. «104 տարի առաջ Պէյրութի եւ Դամասկոսի մէջ կախաղան հանուեցան… արաբական զարթօնքի մունետիկները»:
Քմծիծաղով մը հարց տուի ես ինծի, թէ ո՞վ ինչ հասկցաւ, քանի մունետիկին ի՛նչ ըլլալը գիտցող մնացա՞ծ է, մանաւանդ մունետիկ տեսնող եղա՞ծ է այս սերունդին մէջ, եւ եթէ այո՛, հապա ո՞ւր եւ ինչպէ՞ս, քանի անոնք՝ մարդկային այդ տեսակը շատ երկար ատենէ ի վեր անհետացած է մեր առօրեայէն: Continue reading “Քաղցրիկ Պուրճ-Համմուտ – Ա –”

Օրհներգութի՜ւն թող ըլլայ…

ԹԱՄԱՐ ՏՕՆԱՊԵՏԵԱՆ ԳՈՒԶՈՒԵԱՆ

— Չէ՜ մայրիկ,— ըսաւ ամուսինս՝ Յակոբը, դառնալով մօրս,— Թամարը մաքրութիւն ընել չի կրնար։ Հազիւ սկսի, ձեռքը գիրք մը կ՚անցնի, գրութիւն մը կ՚անցնի, մէկ կողմ կը դնէ ընելիքը, կը սկսի կարդալ. ժամեր կ՚անցնին, իմ բաժինս կը վերջացնեմ, ինք տակաւին նո՜ր պիտի սկսի։
— Գիտեմ, պզտիկուց այսպէս էր,— ըսաւ մայրս.— դասերը մէկ կողմ կը ձգէր, ուրիշ գիրքեր կը կարդար…։ Continue reading “Օրհներգութի՜ւն թող ըլլայ…”

ՇՈՒՇԻԻ ՀԵՌԱՑՈԼ ՀՈՐԻԶՈՆԸ

ԳՐԻԳՈՐ ՋԱՆԻԿԵԱՆ

Աջափնեակի «Բնօրրան» ջոկատի հրամանատարը՝ Նոյ Ակնունին, որքան յիշում էր, խորովածանոցում ինքն էր, վարորդը՝ Վրէժը, որ մարտի դաշտում մենակ վարորդ չէր, թիկնապահը, համհարզը, յանձնակատարը, ամեն ինչն էր, Չապլինը (տափակ ու անհամ կատակելու, ընկերներին ծաղրանմանակելու համար Գեղամը դեռեւս Continue reading “ՇՈՒՇԻԻ ՀԵՌԱՑՈԼ ՀՈՐԻԶՈՆԸ”

ՆԿԱՐՈՒՄ ԵՄ, ՉԸ՜ԽԿ…

ՀԵՐՄԻՆԷ ԱՒԱԳԵԱՆ

Երկինքը մուգ կապոյտ զգեստ էր հագել, վրան՝ ճեփ-ճերմակ ամպիկներ: Գիւղը հայեացքը յառել էր դէպի երկինք ու չէր թարթում աչքերը. այդպէս հմայիչ չէր տեսել նրան: Անբառ մի երկխօսութիւն էր սկսուել գիւղի ու երկնքի միջեւ. սիրոյ խոստովանութեան նման մի բան, որ հասանելի էր միայն ժրաջան մեղուներին, որոնք որսում էին գիւղի թաքուն հայեացքն ու թռչկոտելով նոր բողբոջած ծառերի վրայ՝ գաղտնիքներ տզզում իրար ականջի: Continue reading “ՆԿԱՐՈՒՄ ԵՄ, ՉԸ՜ԽԿ…”

Որոտանը որոտա՛ց

ՎԵՀԱՆՈՅՇ ԹԵՔԵԱՆ

1976-ին երբ Երեւան էի, օր մը Վահագն Դաւթեանը ըսաւ.
— Այսօր Համօ Սահեանին պիտի երթանք։
— Ինչո՞ւ, հո՞ս է։
— Ո՞ւր պիտի ըլլայ, հո՛ս՝ Երեւանի մէջ է։
— Ի՛նչ գիտնամ՝ Որոտա՜ն, Որոտա՜ն. կարծեցի գիւղը կ՚ապրի, Որոտանի ափին։
— Այ աղջիկ,— ժպտեցաւ,— Որոտանը իր մէջ կ՚ապրի։ Continue reading “Որոտանը որոտա՛ց”

Խօսք` ընդ Ամենակալին

ԳԷՈՐԳ ՊԵՏԻԿԵԱՆ

Շաբաթներէ ի վեր ուզած էի Քեզի հետ խօսիլ: Քեզի դիմել: Մտահոգութիւնս յայտնել: Պարզել: Բայց սանկ տեսակ մը վախ, ակնածանք եւ անհամարձակութիւն պատճառ դարձած էին, որ չկարենամ ինծի համար շատ մտերմիկ եւ նոյնքան ալ հարազատ այդ զրոյցս իրականացնել: Continue reading “Խօսք` ընդ Ամենակալին”

ՄԵՐ ՍԵՐՈՒՆԴԸ ՍԻՐԵԼ ՉՀԱՍՑՐԵՑ

ՎԱՐԴԻՆԷ ԻՍԱՀԱԿԵԱՆ

Երկրաշարժին յաջորդեց պատերազմը, մութը, ցուրտը, սովը… Նաւթէ պատրոյգով լամպի թանձր լոյսը միշտ թեւածում է մեր յիշողութեան մէջ… Պատերազմ էր, մեր հայրերը, առաւօտ կանուխ արտասովոր համազգեստը հագած, համբուրեցին մեր ճակատները ու մեկնեցին ռազմաճակատ: Մենք քնած էինք ձեւանում, բայց մինչեւ հիմա պարզորոշ յիշում ենք այդ համազգեստի կոշտ հպումը, նրանց ուսից կախուած ինքնաձիգի մետաղէ հոտը եւ զինուորական սապոգներից կոշտացած նրանց հեռացող քայլքի ձայնը… Continue reading “ՄԵՐ ՍԵՐՈՒՆԴԸ ՍԻՐԵԼ ՉՀԱՍՑՐԵՑ”

Կարմիր պղպեղ ծեծող կինը

ԱՐԱ ՄԽՍԵԱՆ

Հազար իննհարիւր վաթսունական թուականներու Հալէպի Նոր Գիւղ աւանի կարմիր պղպեղի փոշին տարբեր համ մը ունէր։ Բարկ, սակայն հրապուրիչ կծութիւն մը՝ զինք առաջին անգամ համտեսողը նախ՝ սաստիկ երկրաշարժի կ՚ենթարկէր, ապա՝ կը թովէր եւ իր համին ու հոտին հլու ու յօժարակամ ստրուկը կը դարձնէր: Continue reading “Կարմիր պղպեղ ծեծող կինը”

ԲԱՐԻՆ, ԳԵՂԵՑԻԿԸ ԵՒ… ՃՇՄԱՐԻՏԸ

ԿԱՐՕ ԱՐՄԵՆԵԱՆ

Այս բառերը ես կը յիշեմ կարդացած ըլլալ Ռէթէոս Պէրպէրեանի տապանաքարին վրայ, Սկիւտարի հայոց գերեզմաննոցը։ Պատանի էի։ Ճեմարանի առաջին լսարանի աշակե՛րտ։ Եւ այդ ամառ, մեծ յափշտակութեամբ կը պեղէի Պոլիսը։ Մայրս, փոքր եղբայրս եւ ես միասին կատարեցինք մեր ընտանիքի այդ պատմական ճամբորդութիւնը։ Տասնութ տարիներ ետք իր ամուսնութեան օրերէն, մայրս վերջապէս պատեհութիւն կ՚ունենար քանի մը թանկագին ամիսներով վերադառնալու իր հարազատներուն գիրկը եւ ես գիւտը կ՚ընէի այս աներեւակայելի աշխարհին։ Continue reading “ԲԱՐԻՆ, ԳԵՂԵՑԻԿԸ ԵՒ… ՃՇՄԱՐԻՏԸ”

«ՈՐՊԷՍ ԵՒ ՄԵՔ…»

ՆՈՐԱ ՊԱՐՈՒԹՃԵԱՆ

Եկուր քիչ մը պարապ բաներ խօսինք միասին։ Հոգ մի ըներ, դատելիք չեմ քեզ։ Որպէսզի դուն ալ քու կարգիդ զիս չդատես։
Եկուր պարապ-սարապ խօսինք միասին։ Լեցուն եմ։ Պարապին մէջ պարպել կ՚ուզեմ ինքզինքս եւ դուն պիտի ըլլաս դատարկ անտակ տոպրակ մը, որ չի լեցուիր։ Չի լեցուիր։ Բայց խօսինք։ Ես պէտք ունիմ շեղելու ճաթռտուող ոսկորներուս աղմուկը։ Պէտք չէ լսեմ ձայները, ականջս երկարեմ պարապ խօսքի արհամարհանքին ու հեռանամ, գոնէ պահ մը, ունկնդրելու հարկադրանքէն։ Continue reading “«ՈՐՊԷՍ ԵՒ ՄԵՔ…»”