Գորոնագրութիւն — ՄԻԵՒՆՈՅՆՇԱԲԹԻՆԵՐՈՒ ԹԱԽԻԾԸ

Խ. ՏԷՐ ՂՈՒԿԱՍԵԱՆ

«Համավարակէն յետոյ» մը տակաւին չկայ: Չէր մտածուած այն ժամանակ, Ժահրի առաջին ալիքին գագաթնակէտային ժամանակներուն, երբ կարծես թէ անհրաժեշտ էր ապրուող տիսթոփիային գտնել Bred Easton Ellis-ի American Psycho-ի THIS IS NOT AN EXIT-էն տարբեր աւարտ մը:
Հարաւային կիսագունդին մէջ Դադար 2 է — Pausa 2. արժանթինցի լրագրող Hugo Alconada Mon-ի նոր լոյս ընծայած գրքի խորագրին հետեւումով (քսանհինգ անձնաւորութիւններու խորքային հարցազրոյցներու հաւաքածոյ մը, ուր անոնք կը խորհրդածեն Ժահրին բովէն անցած աշխարհի մասին): Երկրորդ ալիքը արդէն երկու ամիս է կ՚իջնէ, վարակուողներու եւ մահերու թիւերը կայունացած են ցած հարթակի մը վրայ, պատուաստի սատանայացում չէ եղած, Continue reading “Գորոնագրութիւն — ՄԻԵՒՆՈՅՆՇԱԲԹԻՆԵՐՈՒ ԹԱԽԻԾԸ”

ՁԻՒՆ, ԳԻՆԻ ԵՒ ԱԶՆԱՒՈՒՐ

ԹԱՄԱՐ ՏՕՆԱՊԵՏԵԱՆ

— Ուշադի՜ր եղէք, ճամբաները լաւ չեն նորէն։
Մայրս է, ընկալուչին միւս կողմը. չըսէ՝ չ՚ըլլար։ Իսկ երբ ականջի ետեւ նետեմ, պատասխանը չ՚ուշանար՝
— է՜հ, օր մը երբ մայր ըլլաք, այդ ատեն կը հասկնաք։
Այդպէս կ՚երեւի, որ բնաւ պիտի չհասկնամ։
Մեր միտքը դրեր ենք. Թորոնթոյէն հակիրճ փախուստի մը կը պատրաստուինք, հանգստավայրը՝ մօտ հինգ հարիւր քիլոմեթր դէպի արեւելք՝ Մոնթրէալ։

Սովորաբար միութենական առաքելութեամբ ճամբայ կ՚ելլենք դէպի Մոնթրէալ. խինդ ու ծիծաղ յառաջացնող շատ յիշատակներ կան։ Բայց խոստովանիմ, որ ահաւոր զգացում մը կը պատէ մեզ, Քինկսթընի սահմաններուն չմօտեցած, Թորոնթոյէն մօտ երկու ժամ անդին։ Continue reading “ՁԻՒՆ, ԳԻՆԻ ԵՒ ԱԶՆԱՒՈՒՐ”

ԳՐԱՄԵՔԵՆԱՅԻՍ ՀԵՏ

ՅԱՐՈՒԹԻՒՆ ՊԷՐՊԷՐԵԱՆ

Քանի մը օր առաջ կինս՝ Մարալը, տան մէկ խուլ անկիւնէն հանած էր գրամեքենաս, որ շուրջ քսան տարիէ հանգիստ կը ննջէր: Բացի անոր կափարիչը՝ մոռցուած հին ծանօթի մը հանդիպողի կարօտով: Անշուշտ ամբողջովին օտարացած էի ստեղնաշարին. իւրաքանչիւր տառ դժուար կը բարձրանար իր հանգստավայրէն եւ հաւանաբար «իւղոտել» կ՚ուզէր, իսկ ժապաւէնը բնականաբար կորսնցուցած էր իր սեւ մելանը եւ տուած «հարուածներս» չէին արձագանգեր էջին վրայ: Կարծես դարձած էր մնացորդ մը անցեալէն, զոր պատմութիւնը ձգած էր ետին, սակայն յիշատակներու ամբողջ աշխարհ մը կը բանար դիմացս: Չեմ գիտեր, թէ այս մէկը գործածած քանիերո՛րդ գրամեքենաս էր, երեքէն չորս տարբեր մեքենաներ գործածած էի, սակայն այս վերջինը ի՛մս էր. մտերիմ բարեկամ մը, իբրեւ անակնկալ նուէր, զայն բերած էր ինծի: Continue reading “ԳՐԱՄԵՔԵՆԱՅԻՍ ՀԵՏ”

ՆՈՐ ԳԻՐՔԵՐՈՒ ՀԵՏ — «ԱՌԱՁԳԱԿԱՆ», բանաստեղծութիւններ

Ս. ՄԱՀՍԷՐԷՃԵԱՆ
ԱՅՑԵՔԱՐՏ.

— Խորագիր՝ Առաձգական:
— Հեղինակ՝ Յարութիւն Պէրպէրեան:
— Լոյս տեսած՝ Երեւանի «Զանգակ» հրատարակչատունէն, 2021, 272 էջ:
— Հեղինակին բացատրութեամբ՝ հրատարակութիւնը կատարուած է Գ. Կիւլպէնկեան հիմնարկութեան օժանդակութեամբ:
— Նմանապէս հեղինակին բացատրութեամբ՝ կը բովանդակէ վերջին 12 տարիներու իր ստեղծագործութիւններէն, նաեւ՝ նախորդ հատորներով լոյս տեսած բանաստեղծութիւններէն փունջեր:
— Նիւթեր՝ նմանապէս հեղինակին բացատրութեամբ (հատորի վերջին էջերուն տրուած)՝ սէր, սփիւռքահայ գրողի վիճակ, Լիբանանի քաղաքացիական պատերազմ, բնապահպանում, համամարդկային տագնապներ…
— Ներքին բաժանումներ՝ ընդամենը 19 գլուխ, որոնցմէ մէկ քանին կ՚ընդգրկեն քանի մը բանաստեղծութիւն, ուրիշներ՝ աւելի մեծ թիւով:
— Կողքի գծանկար՝ Արթօ Չագմագճեանի: Continue reading “ՆՈՐ ԳԻՐՔԵՐՈՒ ՀԵՏ — «ԱՌԱՁԳԱԿԱՆ», բանաստեղծութիւններ”

ՀԱՅԵՐԷՆԸ ԿԸ ԶՈՒԱՐՃԱՆԱՅ (Թ.)

ԱՐՄԵՆԱԿ ԵՂԻԱՅԵԱՆ
Կեսար-Սեզար (César)

Մեր արդի լեզուին մէջ գոյութիւն ունին կարգ մը պատմական օտար անուններ, որոնք կը գրուին կամ աւելի ճիշդը պէտք է գրուին երկու տարբեր ուղղագրութեամբ՝ զանազանելով տուեալ անունին պատմական արտասանութիւնը եւ արդի արտասանութիւնը: Այսպիսիներուն տիպարն է հռոմայեցի զօրավարին անունը. պատմականօրէն ան Կեսար է, եւ այս ուղղագրութիւնը պէտք է յարգուի այնքան ատեն, որ հայերէն կը գրենք ու կ՚ակնարկենք այդ զօրավարին, կամ նոյն ծիրին մէջ գտնուողներուն, եւ զգալի է անոնց պատմականութիւնը, ինչպէս՝ Օգոստոսն է, Ներոնն է, Կոստանդիանոսն է եւ այլն: Continue reading “ՀԱՅԵՐԷՆԸ ԿԸ ԶՈՒԱՐՃԱՆԱՅ (Թ.)”

Մեր ՆՈՅԵՄԲԵՐ 2021-ի թիւը

Սիրելի ընթերցող,

«Հորիզոն գրական»ի նոյեմբեր 2021-ի թիւի նիւթերը կը գտնես այս կայքէջին վրայ, իսկ տպագրեալ թիւի ելեկտրոնային տարբերակը կրնաս ունենալ հետեւելով այս կապին։

Բարի ընթերցում։

* * *

ՆԵՄՐՈՒԹ

* * *

Ճղուած շորերի
գոյնն ամենալաւն է.
հագիդ,
թէ պահարանում:

Ամենաանկեղծ զգացողութիւնը,
միլիոն տարի յետոյ էլ
կը գտնուի
ծածկուած շորերի գրպաններում: Continue reading “* * *”

ՍԱՌՆԱՐԱՆԻՆ ՄԷՋ

ՆՈՐԱ ՊԱՐՈՒԹՃԵԱՆ

Քի՛չ մըն ալ սառնարան մնա, սպասէ։ Չենք կրնար հիմա գալ։ Զբաղած չենք, ոչ, բայց … ի՞նչ ըսեմ, սխալ ատեն ըրիր ընելիքդ։
Տղան արձակուրդը վճարած էր շատոնց, աղջիկն ալ հեռու կ՚ապրի։ Դիւրին չէ ամանորեան այս շրջանին ընտանեկան կարգադրութիւնները մէկէն ջուրը թափել եւ «չեմ կրնար չերթալ» ըսել։ Ամուսին, շրջապատ … կը հասկնաս, դուն ալ ամուսին եղած ես … եղած էիր ատենին … ես վստահ եմ, որ պիտի հասկնաս. լաւ հայր, հասկցող հայր էիր, յիշէ։ Continue reading “ՍԱՌՆԱՐԱՆԻՆ ՄԷՋ”

«Ուղղելու ծուռը…»

ՄՈՎՍԷՍ ԾԻՐԱՆԻ

Այն ինչ որ այսօր թուղթին պիտի յանձնեմ, ոեւէ մէկուն չեմ պատմած, որովհետեւ եղածը պատանիներու յատուկ, շատ անձնական «որոշում» մըն էր… : Սակայն ի նկատի առած մեր ազգի ու առհասարակ մարդկութեան ոգեղէն արժէքներու հետեւողական նսեմացումն ու նաեւ անոնց անտեսումն ու նոյնիսկ կորուստը, կը կարծեմ թէ ճի՛շդ ժամանակն է այն պատմելու, ցոյց տալու համար թէ ինչպէ՞ս եւ ինչո՛ւ իմ սերունդը ջրդեղուած էր ազգային ու մարդկային ոգեղէն արժէքներով ու հետամուտ էր այն պահել ու պաշտպանել ամեն գնով…: Continue reading “«Ուղղելու ծուռը…»”

ՎԵՐՆԱԳԻՐԸ՝ ՈՐՊԷՍ ՄԵՏԱԼԵԶՈՒ ԼԵՒՈՆ ԽԵՉՈՅԵԱՆԻ ԱՐՁԱԿՈՒՄ

ՔՐԻՍՏԻՆԷ ԲԱԳՐԱՏԵԱՆ

Մարդկային մտածողութեան իսկական յայտնագործութիւններից մէկը կարելի է համարել մետալեզուի գաղափարը[1]: Մետալեզուն այն արհեստական, միջանկեալ լեզուն է, որի միջոցով ուսումնասիրւում է բուն լեզուն: Մարդու տրամաբանական գործունէութիւնը յանգեցրել է նրան, որ հնարաւոր է դարձել լեզուի կառուցուածքային առանձնայատկութիւնների հիման վրայ կոդաւորել մի նոր սիմվոլների լեզու՝ այն անուանելով մետալեզու: Continue reading “ՎԵՐՆԱԳԻՐԸ՝ ՈՐՊԷՍ ՄԵՏԱԼԵԶՈՒ ԼԵՒՈՆ ԽԵՉՈՅԵԱՆԻ ԱՐՁԱԿՈՒՄ”