ԱԿԱՆՋԴ ԲԵՐ՝ ԱՍԵՄ — Յակոբ Պարոնեանը ներազգային յարաբերութիւնների բովանդակութեան մասին

ԱՐՍԷՆ ԳԼՋԵԱՆ

Ինչպէս գիտենք, Զարթօնքի առաջին գործիչները` Գր. Օտեանը, Ն. Ռուսինեանը եւ միւսները, մտայղացել եւ մեծ ջանքերի գնով Սուլթանի հաւանութեանն էին արժանացրել հայ հանրութեան մէջ «Ազգային սահմանադրութիւն» յորջորջուող մի «Կանոնադրութիւն», որի առաքելութիւնը հայութեան առաջադիմութեանը ծառայելն էր` գաւառի եւ կենտրոնի միջեւ կապող օղակ դառնալը, Ազգային եւ Կրօնական ժողովների գործունէութեան մէջ կարգուկանոն մտցնելը, եկեղեցականների եւ մեծահարուստների ներազգային իրաւունքներն ու պարտականութիւնները որոշ բանական շրջանակի մէջ դնելը: «Ազգային սահմանադրութեան» միջոցով հնարաւորութիւն էր ստեղծուել համախմբելու ազգի կարող ուժերն այնպիսի առաջնային խնդիրների շուրջ, ինչպիսին էին կրթութիւնը, դպրոցը, հիւանդանոցը, աղքատախնամը, տպագրական գործը, հայ եկեղեցին խորթ ազդեցութիւններից հեռու պահելը: Continue reading “ԱԿԱՆՋԴ ԲԵՐ՝ ԱՍԵՄ — Յակոբ Պարոնեանը ներազգային յարաբերութիւնների բովանդակութեան մասին”

ԽԱՂԱՂՈՒԹԵԱՆ ԽՕՍՔԵՐ ՏԱՆՋՈՒԱԾՆԵՐՈՒՆ

ՄԱՌԻ ՊԷՅԼԷՐԵԱՆ

Ձեզի՛ կ՚ուղղեմ այս տողերը, ո՜վ դուք որ հայր մը, եղբայր մը, սիրական մը կորսնցուցիք այս անիծապարտ պատերազմներուն մէջ։
Ձեզի՛ կ՚ուղղեմ այս տողերը, քանդուա՜ծ սրտեր, ջախջախուա՜ծ հոգիներ խորտակուա՜ծ կեանքեր։ Continue reading “ԽԱՂԱՂՈՒԹԵԱՆ ԽՕՍՔԵՐ ՏԱՆՋՈՒԱԾՆԵՐՈՒՆ”

ՎԻՐԱՒՈՐ ՀԱՅՐԵՆԻՔԸ ԿԸ ԽՕՍԻ

ՄԱՌԻ ՊԷՅԼԷՐԵԱՆ

Եւ ահա՛ այս աւերակներուն մէջ… արիւնով ու արցունքով թրջուած սա ճամբաներուն անկիւնը մինակուկ նստած դառնութեան բաժակէն կը խմեմ…եւ արցունքէն կուրցած աչուըներս, շուրջս ցրուած սա աւերակներուն մէջ, ի զուր անյագօրէն կը փնտռեն շէն քաղաք մը, գիւղ մը, աւան մը… Չէ՛… ալեւս չեմ կրնար գոնէ պատրանքը ունենալ դեռ եւս ապրող Հայրենիքի մը… Ի՜նչ… մեռա՜ծ է Հայրենիքը…։ Continue reading “ՎԻՐԱՒՈՐ ՀԱՅՐԵՆԻՔԸ ԿԸ ԽՕՍԻ”

Գրադարան մըն ալ կը փակուի

ԱՐՄԵՆԱԿ ԵՂԻԱՅԵԱՆ

Այս շաբաթ մտային կարիքներս գոհացնող յօդուած կարդացած չէի, ուստի խոր անբաւարարութեան զգացումով ալ անցընելու վրայ էի օրերս: Չեմ ըսեր, անշուշտ, թէ չկար նման յօդուած, այլ պարզապէս ինծի չէր հանդիպած այդպիսին: Continue reading “Գրադարան մըն ալ կը փակուի”

«Ո՞ւր էիր, երբ …»

ՎԻԳԷՆ Ա.

«30 տարի անց մենք պէտք է 1988-ի դասերը քաղենք,
իսկ մեր ամենամեծ դասը Հայաստան-Արցախ-Սփիւռք եռամիասնութիւնն է»։
Ժաննա Գալստեան
Ստեփանակերտ, 13 փետրուար 2018

Ամերիկացիները հետաքրքրական, թէեւ քիչ մը պարզունակ, մօտեցում մը ունին երբ կը փորձեն կարեւոր իրադարձութիւններ ընդգծել. «Ո՞ւր էիր, երբ …» հարցումը։ «Ո՞ւր էիր, երբ նախագահ Քենետին սպանուեցաւ», կը հարցնէին ատենին։ Հիմա, որ Քենետիի սպանութենէն անցած են գրեթէ 55 տարիներ, եւ այն օրուան երիտասարդներն ու պատանիները արդէն թոշակառու են, աւելի կը հարցնեն, թէ «Ո՞ւր էիր 11 սեպտեմբեր 2001-ին, երբ Նիւ Եորքի զոյգ աշտարակները փուլ եկան»։ Continue reading “«Ո՞ւր էիր, երբ …»”

ՆՈՐ ԴԱՐԱՇՐՋԱՆ, ՆՈՐ ՄԱՐՏԱՀՐԱՒԷՐՆԵՐ

(Զեկոյց Սփիւռքի հայագիր եւ օտարագիր գրողների 6-րդ խորհրդաժողովին)
ԳՐԻԳՈՐ ՋԱՆԻԿԵԱՆ

Այս խորհրդանշական խորհրդաժողովին, այս խորհրդանշական ամբիոնից ես ուզում եմ հարցնել Հայրենիքի եւ ի սփիւռս աշխարհի տարագրուած իմ յարգոյ գրչակիցներին՝ 101 տարի արծարծուելուց ու վերարծարծուելուց յետոյ արդեօ՞ք ցեղասպանութեան թեման մեր գրականութիւնում սպառուած է: Հարցնում ու ինքս էլ ինձ պատասխանում, աւելի ճիշտ յանդիմանում եմ՝ ինչպէ՞ս կարող է ցեղասպանութեան թեման սպառուել, երբ 101 տարի անց էլ մեր անմեղ նահատակներն անթաղ են մնացել ու որ կարեւորն է՝ շարունակում են գերի մնալ, յոյսով, հաւատով լի հայեացքները մեր ուղղել Արարատն ու Վանայ լիճը, Մուշն ու Սասունը: Continue reading “ՆՈՐ ԴԱՐԱՇՐՋԱՆ, ՆՈՐ ՄԱՐՏԱՀՐԱՒԷՐՆԵՐ”

ՀԱՅԱՑՈՒԱԾ ՕՏԱՐ ԲԱՌԵՐՈՒ ԳՈՐԾԱԾՈՒԹԵԱՆ ԲԱՑԱՍԱԿԱՆ ՀԵՏԵՒԱՆՔՆԵՐԸ

ԱՆՈՅՇ ԱԿՆԵՐԵԱՆ

Ուրախալի երեւոյթ է տեսնել բառերու աճը մեր լեզուին մէջ։ Վերջապէս՝ բառապաշարի հարստութեամբ կը զարգանայ մարդոց միջեւ հաղորդակցութեան մակարդակը, իրարհասկացողութիւնը, եւ նոյնիսկ մտքերու յստակացումը։
Անշուշտ անհրաժեշտ է օտար բառերու որդեգրումը լեզուն այժմէական պահելու համար։ Բայց ինչպէս ամէն բանի համար՝ հոս ալ չափազանցումը վտանգաւոր է։ Խօսքը ներմուծուած օտար բառերու քանակին մասին չէ, այլ անհրաժեշտ բառերու կողքին՝ աւելորդ ներմուծումներուն մասին։ Շատ մը հայացուած օտար բառեր, որոնք լայն գործածութեան մէջ են արեւելահայ մամուլին մէջ, անհրաժեշտ յաւելումներ չեն, որովհետեւ այդ բառերուն հայերէնը գոյութիւն ունի եւ կը գործածուի արդէն, գոնէ արեւմտահայերէնին մէջ։ Եւ այս կէտը մեզ կը բերէ երկու լեզուներու մերձեցման հարցին։ Continue reading “ՀԱՅԱՑՈՒԱԾ ՕՏԱՐ ԲԱՌԵՐՈՒ ԳՈՐԾԱԾՈՒԹԵԱՆ ԲԱՑԱՍԱԿԱՆ ՀԵՏԵՒԱՆՔՆԵՐԸ”

20-ՐԴ ԴԱՐՈՒ ՍՓԻՒՌՔԱՀԱՅ ԳՐՈՂ ՎԱՐԴԱՆ ԳԷՈՐԳԵԱՆ

ՄԱՏԼԷՆ Ս. ԱՐԻՍԵԱՆ
Պուէնոս Այրէս

Վարդան Գէորգեան 1972-ին հրատարակած իր «Մտածումի եւ հառաչանքի շիթեր» (272 էջ) գիրքին մէջ ամփոփած է 1928-էն մինչեւ 1972 տարիներու իր ապրումները, որովհետեւ՝

«Ամեն յաղթանակ, ամեն պարտութիւն ուղիղ կամ սխալ հաշուի մը արդիւնքն է։ Եւ ամեն հաշիւ մտքի գործողութիւն մը կ՚ենթադրէ։ Continue reading “20-ՐԴ ԴԱՐՈՒ ՍՓԻՒՌՔԱՀԱՅ ԳՐՈՂ ՎԱՐԴԱՆ ԳԷՈՐԳԵԱՆ”

Կ՚ՈՒԶՈՒԻ

ԱՐՄԵՆԱԿ ԵՂԻԱՅԵԱՆ

«Վերջին քանի մը տարիներուն Արմենիա Մետիա ընկերակցութեան գործելադաշտի ընդարձակման ու ծաւալման որպէս արդիւնք, ներկայիս կարիքը կը զգացուի աշխուժ ու փորձառու վճարովի վարիչ-տնօրէն-ի մը նշանակման»:

«Վարիչ-տնօրէնը, համագործակցելով թերթի գլխաւոր խմբագրին եւ թղթակիցներուն հետ, զեկուցելով Արմենիա Մետիա ընկերկացութեան խնամակալ կազմին, պատասխանատու պիտի ըլլայ՝ ստեղծելու եւ վարելու յատուկ ռազմավարական ծրագիր, զորս պիտի ընդգրկէ մամուլէն ներս ամսական յատուկ թեմաներու կիրարկում»: Continue reading “Կ՚ՈՒԶՈՒԻ”

Ժագ Ս. Յակոբեան՝ 100 տարեկան

Հազուադէպ է, երբ գրողի մը ծննդեան 100-ամեակը կը նշենք իր ողջութեան, աւելի հազուադէպ երբ ան կը մասնակցի իր յոբելեանի նշումին իր կոչումի՛ն վայել ձեւով՝ բանաստեղծութեամբ, որ կու տանք կողքին։ Իսկ բանաստեղծ, արձակագիր, թատերագիր Ժագ Ս. Յակոբեանի 100-ամեակին առթիւ վերընթերցելով իր կենսագրականը, չենք կրնար զուգահեռ մը չգծել այդ անդաստանական կենսագրականին եւ իրեն տարեկից յետ-եղեռնեան մեր իրականութեան միջեւ, որ լաւագոյնս արտայայտած էր ինքը՝ գրողը, աւելի քան կէս դար առաջ հրատարակուած «Կռունկը կը կանչէ» թատերախաղով։ Ստորեւ կը ներկայացնենք այդ կենսագրականը, ընթերցողէն խնդրելով որ անոր հետեւի քարտէզի օգնութեամբ։ Continue reading “Ժագ Ս. Յակոբեան՝ 100 տարեկան”