ԿՈՆՖԵՏՆԵՐԸ ՄՆԱՑԻՆ ՀԵՌՒՈՒՄ

ՀԵՐՄԻՆԷ ԱՒԱԳԵԱՆ

Հարցնում եմ.
—Կոնֆետ կ՚ուտե՞ս:
—Չէ՛, շատ եմ կերել, էլ չեմ ուզում:
—Բայց ե՞րբ ես կերել, չեմ նկատել:
—Հա՛, չես նկատել։
Յետոյ նայում եմ աչքերին: Աչքերի մէջ ամպեր կան, բայց նա փորձում է ժպտալ:
—Ես կոնֆետների հանդէպ յատուկ վերաբերմունք ունեմ, դու ինձ լաւ չես ճանաչում, — ասում է ու բացում պահարանի դարակը: Դարակում տարբեր կոնֆետներ են՝ փայլուն ու ոչ փայլուն թղթերով, բոլորը՝ գունաւոր:
—Կոնֆետնե՞ր ես հաւաքում, այ քեզ բան, միասին ենք աշխատում, բայց չեմ նկատել:
—Դե… Դու կա՛մ գիրք ես կարդում, կա՛մ գիրք ես գրում, կողքիդ որ մարդ էլ ուշաթափուի՝ կարող է չնկատես, ուր մնաց կոնֆետնե՜րը, — փորձում է կատակել:
Ծիծաղում եմ, որ նա էլ ծիծաղի:
—Քո կոնֆետները գաղտնիքնե՞ր ունեն:
—Իմ կոնֆետները շատ գաղտնապահ են, նրանք միայն ինձ հետ են կիսւում, որովհետեւ ես նրանց չեմ ուտում, ես նրանց հետ ընկերութիւն եմ անում: Նրանք շատ համբերատար են, նրանք էլ են ինձ հետ սպասում…
ևԻնչի՞ն են սպասում…
ևԻսկական կոնֆետները հեռւում են… Էլ հարցեր չեմ տալիս, հասկանում եմ, որ կան բաներ, որ չեմ նկատել: Անկարեւոր բան չկա, պարզապես պետք է նկատել:
Թէյի բաժակը տաքացնում է շուրթերը, իսկ աչքերի մէջ դեռ ցուրտ եղանակ է: Ձեռքս չի գնում սեղանից քաղցրաւենիք վերցնելու, թւում է՝ հէնց ձեռքս մեկնեմ, ձեռքս նոյն պահին կը կոտրուի, կամ էլ նրա ներսում մի բան կը կոտրուի: Ոչինչ, այսօր կը դիմանամ առանց կոնֆետի, թէեւ գրելիս ամենաքիչը 10 կոնֆետ եմ ուտում, առանց դրա չեմ կարող գրել, մանաւանդ, եթէ յօդուածը դառը թեմայով է՝ փախստականներ, անչափահաս յանցագործներ, անտուններ եւ այլ թեմաներ, որոնց հետ պէտք է բերանդ քաղցր բան դնես, թէ չէ սիրտդ չի դիմանայ: Ի՞նչ արած, այսօր պէտք է յայտարարեմ ոչ կոնֆետային եւ ոչ ստեղծագործական օր, միայն թէ նրա ներսում ոչ մի բան չկոտրուի…
—Ակնարկս պատրաստ է, մէյլով ուղարկել եմ քեզ, — ասում է երկար լռութիւնից յետոյ, — կարող ես արդէն խմբագրել: Եթէ թոյլ տաս, ես հիմա տուն կը գնամ, մայրս մի քիչ հիւանդ է:
—Կարող ես գնալ:
—Վերնագիր չեմ դրել, ոչ մի կերպ չստացուեց: Քեզ մօտ վերնագրերի պահը լաւ է ստացւում, գուցէ մի բան առաջարկես:
—Լաւ, կը կարդամ: Նա դուրս է գալիս, յետեւից ասում եմ.
—Կոնֆետներիդ ձեռք չեմ տայ: Ժպտում է եւ գնում: Դռան վրայ թողնում է հայեացքը, որպէսզի տիրոջ գրածը կարդալիս անխօս ինձ նայի:
«…Երբ տուն էր գալիս, տունը լցւում էր ցնծութեամբ, զինուորական հագուստը հոտոտում էինք, պաչպչում, կախւում թեւերից:
—Քանի՞ տանկ ես խփել, պա՛պ:
—Երեք:
—Միշտ երեք ես ասում:
—Դա Աստծոյ սիրած թիւն է:
Երեքով էինք՝ ես ու եղբայրներս՝ Աւետն ու Արմէնը: Ամենակարեւոր պահն այն էր, երբ զինուորական հագուստի գրպանից 3 կոնֆետ էր հանում եւ բաժանում: Աշխարհի ամենահամով կոնֆետները զինուորական թաց համազգեստի գրպանում են լինում՝ պատերազմի հոտով, բայց խաղաղութեան համով: Չգիտեմ՝ կերե՞լ էք, թե՞ ոչ, բայց ես շատ եմ կերել: Դրանք ուտելիս պատկերացնում ես, որ մերոնք ահագին առաջ են գնացել, թշնամու տասնեակ դիրք են գրաւել եւ ուր որ է՝ մէկը բարձրախօսով պիտի յայտարարի.
—Կռիւն աւարտուե՜լ է: Այդ օրը անձրեւոտ էր: Այդ օրը այդպես էլ չաւարտուեց. ամեն մի անձրեւի հետ այն նորից սկսւում է, որովհետեւ նա պիտի գար, բայց չեկաւ: Եկաւ յետոյ, բայց մենք նրան չտեսանք:
Հարեւաններից մէկն ասաց.
—Երեխէքին տարէք մօրաքրոջ տուն:
Միւսն էլ մօրս ականջին փսփսաց.
—Գրպանում երեք կոնֆետ կար…
Չէ՛, ես պատերազմի մասին չեմ գրի, որոշել եմ, սա կոնֆետների մասին է եւ վե՛րջ…»:
Կարդում եմ եւ չեմ կարդում: Նրա հայեացքը, որ մնացել է դռան վրայ, ասում է.
—Պէտք է խմբագրել, թերթը պէտք է տպարան ուղարկել, չեմ ուզում իմ պատճառով ուշանայ:
Եթէ կարողանայի խմբագրել, խմբագիր չէի լինի: Պատերազմ խմբագրող խմբագիր դեռ չի ծնուել: Ամենամեծ խմբագիրը վերեւում է, նա գրասենեակ ու համակարգիչ չունի, բայց խմբագրում է մեր ապրած ամեն մի օրը, լաւը վատից զատում է, վատի համար նկատողութիւն է տալիս, լաւի համար չի ուզում գովեստի խօսքեր շռայլել, որ շատ թեւեր չառնենք, որ միշտ իմանանք լաւի գինը: Ամենամեծ խմբագիրն ինչ ասես, որ չի խմբագրում ու միակ բանը, որ խմբագրում, բայց չի վերջացնում, պատերազմն է: Պատերազմը լեզուական որեւէ կանոնի չի ենթարկւում, այն մերժում է ուղղագրութեան բոլոր կանոնները, ջնջում է բոլոր վերջակէտերն ու անգամ ստորակէտերը, այն միայն բազմակէտեր է դնում եւ երկարացման նշաններ թափում տեքստերի մէջ, նրա գրած պատմութիւնը ոչ մի ժանրի չի պատկանում ու չի աւարտւում…
Հեռախօսս երգում է մի կարճ երգ: Հաղորդագրութեան համար այդ երգն եմ ընտրել, որովհետեւ դա սթափեցնում է մտքերից, իսկ մտքերս սիրում են հոգիս հանել: Բացում եմ հաղորդագրութիւնը: Նա է:
—Վերնագիր գտա՞ր:
Ձեռքիս տակ թերթի անցած համարներից մէկն է: Թերթի վերջին էջին փոքր տառաչափով գրուած է. «Նիւթերի համար հեղինակներն են պատասխանատու…»:
—Վերնագրերի համար հեղինակներն են պատասխանատու, — ուղարկում եմ պատասխան հաղորդագրութիւն եւ վերջում ժպտացող մի քանի գլխիկներ եմ աւելացնում:
—Դարակից յանկարծ կոնֆետ չուտես, շատ հին են, վաղուց է ժամկէտն անցել,—կարդում եմ պատասխանը:
—Ներիր, չեմ կարող վերնագրել, ինչպէս չեմ կարող ուտել կոնֆետներդ, դրանք չափազանց շատ են քոնը,—գրում եմ:
—«Կոնֆետները մնացին հեռւում», ուրիշ վերնագիր չի անցնում մտքովս,—գալիս է պատասխանը:

(«Վազում եմ, սպասի՜ր…», պատմուածքներ, Անտարես հրատ., Երեւան 2020)

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *