Վ-Ա.Ա.
Ոչ եւս է «Հորիզոն»-ի երկարամեայ աշխատակից, արձակագիր, թատերագիր, գրականագէտ, գրաքննադատ և թարգմանիչ, 1970-էն ի վեր ՀՀ գրողներու միութեան անդամ Ալեքսանդր Թոփչեանը՝ թոռը ցարական բանակի սպայ, Սուրբ Գէորգի խաչի ասպետ, Սարդարապատի հերոսամարտի հերոս Ստեփան Գէորգի Թոփչեանի, զաւակը գրականագէտ Էդուարդ Թոփչեանի, եղբայրը նորոգ մահացած եւ նոյնպէս «Հորիզոն»-ի աշխատակից գրականագէտ, արուեստաբան ու հրապարակախօս Ստեփան Թոփչեանի, ամուսինը դերասանուհի, գրող Անահիտ Թոփչեանի, տակաւին հօրեղբայրը բանասէր, թարգմանիչ Արամ Թոփչեանի եւ խմբավար Էդուարդ Թոփչեանի։
Ան ծնած է 1939 սեպտեմբերի 7-ին, Երեւան։ Աւարտած է Երեւանի Աղասի Խանջեանի անուան թիւ 56 միջնակարգ դպրոցը՝ 1956-ին, իսկ Երեւանի պետական համալսարանի բանասիրական բաժանմունքը՝ 1962-ին։
Ալեքսան Թոփչեան վարած է հետեւեալ պաշտօնները.
— 1962-1963՝ «Պիոներ կանչ» պարբերականի խմբագրութեան մէջ որպէս գրական պատասխանատու,
— 1963-1965՝ «Հայաստան» հրատարակչութեան մէջ որպէս խմբագիր,
— 1965-1966՝ «Հայֆիլմ» («Արմենֆիլմ») կինոթատրոնի բեմագիր եւ խմբագրական խորհուրդի անդամ,
— 1966-1975՝ «Գարուն» ամսագրի խմբագրական բաժնի վարիչ,
— 1975-1982՝ «Հայֆիլմ» կինոաշխատանոցի գլխաւոր խմբագիր,
— 1982-1989՝ Եղիշէ Չարենցի անուան գրականութեան եւ արուեստի թանգարանի Գրական բաժնի վարիչ,
— 1991-1995՝ ՀՀ Ազգային ժողովի լրատւութեան յանձնաժողովին մէջ որպէս փորձագէտ։
1960-1980 Հայաստանի, Մոսկուայի եւ Խորհրդային Միութեան տարբեր հանրապետութիւններու գրական մամուլին մէջ իր ստորագրած յօդուածներով Թոփչեան հաստատեց իր վարկը որպէս գրականագէտ։ Ան անդամ եղած էր նաեւ ԽՍՀՄ գրողներու միութեան։
Իր գիրքերով ու ժամանակակից հայ բանաստեղծութեան նուիրուած իր յօդուածներով ան կարեւոր դեր է խաղաց 60-ականներուն յայտնի դարձած բանաստեղծական սերունդի ձեւաւորման մէջ (յիշենք Սլաւիկ Չիլոյեան, Հենրիկ Էդոյեան, Յովհաննէս Գրիգորեան, Արտեմ Յարութիւնեան, Դաւիթ Յովհաննէս եւ ուրիշներ)։
Հրատարակած է 500-է աւելի գրականագիտական յօդուածներ՝ նուիրուած արդի գրականութեան հարցերուն։
Ալեքսանդր Թոփչեանի խմբագրական եւ հրատարակչական գործունէութեան շնորհիւ հայրենի ընթերցասէր հասարակութիւնը ծանօթացաւ Ռուբէն Սեւակի, Վազգէն Շուշանեանի, Հրաչ Զարդարեանի, Յարութ Կոստանդեանի, Նիկողոս Սարաֆեանի եւ այլ հայ գրողներու ստեղծագործութիւններուն։ Նաեւ ան այլ լեզուներով խմբագրեց ու հրատարակեց հայ գրողներու ծաւալուն ժողովածուներ եւ հատընտիրներ, ինչպէս օրինակ՝ Լեհաստան (1983) և Գերմանիա (1991) լոյս տեսած հատընտիրները հայ բանաստեղծութեան։
Իր գրական քննադատութիւնները լոյս տեսած են երեք հատորներով՝
— «Բառի սահմաններ» (1978),
— «Ժամանակ եւ պատկեր» (ռուսերէն, 1983),
— «Ապագայի առկայությամբ» (1987)։
Ալեքսանդր Թոփչեան հեղինակն է շարք մը գեղարուեստական երկերու, որոնցմէ ոմանք լոյս տեսած են նաեւ օտար լեզուներով։ Անոնցմէ յիշենք՝
— «Արտագերս» (1994),
— «Կիրկէ կղզին» (1996),
— «Այնտեղ» (թատերախաղեր 2002),
— «Եւ անգամ մահից յետոյ» (Ռուբէն Սեւակի մասին, 2005),
— «Բանկ Օտոման» (վէպ, հայերէն՝ Երեւան, 2008, ռուսերեն՝ Մոսկուա, 2012, եւ ֆրանսերէն՝ Փարիզ, 2012, պարսկերէն եւ այլ լեզուներով)։
Իր թատերգութիւնները բեմադրուած են Հայաստան, Ֆրանսա, Գերմանիա, Զուիցերիա, Ամերիկա:
Թոփչեան յայտնի է նաեւ որպէս հմուտ եւ բեղմնաւոր թարգմանիչ: Ան հրատարակած է մոտ 50 թարգմանուած գիրք, ժողովածուներ, հատընտիրներ ՝ հայ ընթերցողին ներկայացնելով բազմաթիւ ստեղծագործութիւնները Ֆրանսայի, Պելճիգայի եւ Զուիցերիոյ ժամանակակից թէ դասական ֆրանսագիր գրողներու, ինչպէս՝
— Josef Lada, «Խորամանկ սանամեր աղուէսի պատմութիւնը», «Հայաստան» (1964),
— Jack London, Երկեր 12 հատորով, հ. 4, (գրքի մեջ մտնող «Կեանքի սէրը» պատմուածաշարը՝ իր թարգմանութեամբ), «Հայաստան» (1966),
— Jacques Prévert, Արիւն եւ փետուր (բանաստեղծութիւններ), «Հայաստան» (1965), — «Հեքիաթներ չարաճճի երեխաների համար», «Հայաստան» (1972),
— Georges Simenon, «Դեղին շունը», «Հայաստան» (1975),
— Vahé Kacha, «Գիշատիչների խնջոյքը», Ե., «Հայաստան» (1976),
— François de la Rochefoucauld, «Մաքսիմներ», «Հայաստան» (1978),
ինչպէս նաեւ երկեր հետեւեալ գրողներէն՝ Jean Anouilh, Guillaume Apollinaire, Jean-Baptiste Baronian, Nicolas. Bouvier, Jean-François Chassay, Jean Cocteau, Denis de Rougemont, Pierre Choderlos de Laclos, Jean Giraudoux, Vahé Godel, Molière, Jules Renard, Françoise Sagan եւ ուրիշներ:
1999-ին ան հիմնած է «Էմիլ Վերհարն» մատենաշարը, որմէ լոյս տեսած են պելճիգացի ֆրանսագիր գրողներու քսան գործեր՝ հայերէնի թարգմանուած։
Արժանացած է հետեւեալ պարգեւներուն, կոչումներուն եւ մրցանակներուն՝
— Ռուբէն Սեւակի անուան մրցանակ, Ֆրանսա (1986)
— ՀԳՄ Միքայէլ Նալբանդեանի անուան մրցանակ (քննադատական եւ հրապարակախօսական յօդուածներուն համար 1992)
— Սուրբ Էջմիածնի «Կանթեղ» մրցանակ (թարգմանական գործունէութեան համար, 2004)
— ՀԳՄ Դ.Դեմիրճյանի անուան մրցանակ (տարուայ լաւագոյն վէպի՝ «Եւ նոյնիսկ մահից յետոյ»-ի համար, 2005)
— ՀՀ նախագահի մրցանակ գրականութեան բնագաւառի «Եւ նոյնիսկ մահից յետոյ» վէպի համար, 2006)
— ՀՀ մշակոյթի նախարարութեան ոսկէ մեդալ (2009)
— Արուեստի եւ գրականութեան կարգի ասպետ (Officier dans l’ordre des Arts et des Lettres) (Ֆրանսա, 2010)
— ՀՀ մշակոյթի վաստակաւոր գործիչ (2012)
Ալեքսան անժամանակ մահացաւ սեպտեմբերի 3-ին՝ Երեւան։ Ափսո՛ս, բի՛ւր ափսոս։ Տակաւին որքա՜ն տալիք ունէր ան հայ գրականութեան ու հայ կեանքին։