Ոչ եւս է Կարէն Ա. Սիմոնեան

ՓԱՐԻԶ—Երկուշաբթի 9 յուլիսին, Փարիզի «Մոնսուրի» հիւանդանոցին մէջ 82 տարեկանին մահացաւ յայտնի արձակագիր, թատերագիր, հրապարակագիր, թարգմանիչ, քաղաքական գործիչ եւ «Հորիզոն գրական»-ի վաղեմի աշխատակից Կարէն Արամի Սիմոնեանը:
Սիմոնեան ծնած է Երեւան, 17 մարտ 1936-ին։ 1958-ին կը վկայուի Երեւանի Ճարտարագիտական հիմնարկի մեքենագիտութեան մասնաճիւղէն, սակայն կարճ շրջան մը աշխատելէ ետք իր մասնագիտութեամբ, 1959-ին կը բռնէ գրականութեան ճամբան՝ սկսելով մանկապատանեկան բնագաւառէն։ 1959-ին կ՚ընդունուի «Պիոներ» ամսագրի խմբագրութիւն, 1960- 1968՝ կը վարէ «Հայաստան» հրատարակչութեան մանկապատանեկան գրականութեան խմբագրութեան վարիչի պաշտօնը, 1968-1971՝ կ՚ըլլայ «Պիոներ» ամսագրի փոխ-խմբագիր, 1971-1972` Հեռուստատեսության եւ ռադիոհաղորդումների պետական կոմիտէի ռադիոյի հայ գրականութեան եւ արուեստի խմբագրութեան վարիչ, 1975-1982` «Լիտերատուրնայա Արմենիա» ամսագրի գլխաւոր խմբագիր, 1982-1990` «Սովետական Հայաստան» ամսագրի փոխ-խմբագիր, «Հայրենի եզերք» ամսագրի գլխաւոր խմբագիր (1990-1991), «Ժողովուրդ» տասնօրեայի եւ «Աստղային սուրհանդակ» պատանեկան երկշաբաթաթերթի հրատարակիչ ու գլխաւոր խմբագիր (1991- 1992): Հայաստանի հեռատեսիլով իրականացուցած է գրական-գեղարուեստական հաղորդաշարեր՝ «Գիրքը եւ մենք», «Գեղեցիկ աշխարհը« եւ «Գրական կամուրջներ», այս վերջինի ճամբով հետապնդելով հայերէնի այբուբենն ու ուղղագրութիւնը վերականգնելու եւ ազգային մշակութային ինքնութիւնը վերահաստատելու նպատակները։
1985-ին նախաձեռնած է ու գլխաւորած ազգային հոգեւոր ու նիւթական մշակոյթի ու կենսոլորտի պաշտպանութեան «Գոյապահպանութիւն» շարժումը։
1989-ին ընտրուած է ԽՍՀՄ Գերագոյն խորհուրդի պատգամաւոր ու եղած ընդդիմադիր խումբի անդամ: 1990-ին նշանակուած Հայաստանի մամուլի եւ հրատարակչութիւններու նախարար, բայց 1991-ին կառավարական նախագահական համակարգի ստեղծման համաձայն չըլլալով, հրաժարած է այդ պաշտօնէն։ 1994-էն հաստատուած է Փարիզ՝ որպէս քաղաքական վտարանդի։
Կարէն Սիմոնեան կը համարուի հայ գիտաֆանտաստիկ գրականութեան հիմնադիրներէն. իր առաջին գրքերը՝ «Մարսեցիները» (1957) պատմուածքներու ժողովածուն, «Կապարէ մարդկանց գաղտնիքը» (1959) վէպը, «Երկրորդ արեւը, Փոքր Առիւծի Ադամը, Վալտեր Բուշ» (1962) վիպակաշարը կը շօշափէին արհեստագիտութեան առաջընթացին հետ առնչուող հոգեբանական եւ բարոյահասարակական խնդիրներ, որոնք յետագայ ստեղծագործութիւններուն մէջ պիտի յանգէին հոգեւոր կայուն արժէքներուն ապաւինելու գիտակցութեամբ մարդու կոչման հաւատարիմ մնալու պատգամի խորացումին։
Աւելի ուշ իրմէ լոյս տեսած են «Վարք Նալբանդեան Միքայէլի» (1999), «Կրեմլի յոյժ գաղտնի փաստաթղթերից մի քանիսը» (2003), «Կաւ եւ կեանք կամ Peccatum originale» (թատերգութիւն, Հրանդ Մարգարեանի «Ուղեւորը» գործին հետ մէկ հատորի մէջ, 2004), «Ազատութեան ասպետն ու նահատակը» (2004), «Vivos voco! Պետք է սովորենք հայերէն մտածել» (2005), «Homo Dei կամ Բիբլիական պատմութիւն / Քարանձաւային պատմութիւններ կամ 1993» (2006), «Ցտեսութի՛ւն Նաթանայէլ» (վերահրատարակութիւն, 2008), «Մեր իսկական դասը մայրամուտից յետոյ» (2013)։ Սիմոնեանի գրքերու այս թւումը հեռու է ամբողջական ըլլալէ։
Իր բեմագրութեամբ նկարահանուած են «Խոսրովի անտառը» (1972) եւ «Յոյսի խրճիթներ» (Երուխանի պատմուածքներու հիմամբ) եւ այլ ֆիլմեր:
Սիմոնեանի գործերէն շատեր տպուած են ռուսերէն, էսթոներէն, ղրղզերէն, շուէտերեն, սլովաքերէն, ուկրաիներէն, հունգարերէն լեզուներով: Իր հերթին, Սիմոնեան կատարած է թարգմանութիւններ Ռէյ Բրեդբերիի, Ջ. Սթէյնբեքի, Ջէկ Լոնդոնի, Գաբրիէլ Գարսիա Մարկէսի, Ջ. Դ. Սելինջերի, Ջ. Օրուէլի, Ա. Ջեխովի և այլոց երկերէն։

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *