ՓՐԿՈՒԱԾԸ
1
Ոչ ոք երջանիկ չի ծնւում: Ոչ ոք
չի ուզում լքել տան ապահովութիւնը
ժամանակից շուտ: Բացառութեամբ մի քանիսի,
որ առաւել քաջ են ծնուել:
Մեզանից շատերը
ճահճային ջրաշուշանների նման
լողում են առարկաների մակերեսներին`
թաքցնելով խճճուած արմատները:
2
Ի՞նչ գիտես, թէ անդորրն
ինչ է թաքցնում:
Ո՞վ գիտի, որ խեղդուած աչքեր է
ջուրը թաքցնում:
3
Նրա անունը Բենջամին էր,
հայերէն արտասանւում է
Բենիամին: Շշուկներն ասում էին,
որ նա ինքնասպան է եղել Հայթայեանների ֆերմայի
ջրաշուշանների լճակում: Մեզ հրամայել էին այնտեղ չգնալ,
եւ մենք, ի հարկէ, ենթարուեցինք: Ոչ
ոք չբացատրեց` ինչո՞ւ եւ ինչպէ՞ս:
Տարիներ անց մենք լսեցինք — «Հայերը
ինքնասպան չեն լինում», սակայն
հներից էլ ոչ մէկը չի մնացել,
որ հարցնի «Բենիամինի» մասին, ով
վերապրել էր իր ամբողջ ընտանիքից եղեռնը`
ջրաշուշանների լճակում ինքնասպան լինելու համար:
ՎԻԶԱ ՀԱՅՑՈՂԸ
«Եկել եմ Երուսաղէմ, քանզի ունեմ այդ իրաւունքը»
Սթենլի Մոսս
Եկել եմ Երեւան.
հայրս վաստակել էր դրա իրաւունքը:
Հայրս վաստակել էր աւելին, քան իրաւունքն է:
Նա իր արիւնն էր թափել եւ կեանքն ապրել մէկ նպատակով —
վերադառնալ Երեւան:
Մարտում, որտեղ սպանուեց զօրավար Մուրադը,
հայրս մեռածների միջից ոտքի կանգնեց —
փամփուշտը գլխի մէջ, որը ցաւի պէս
մնաց յաւետ:
Ես նրա ցաւը ժառանգեցի:
Ես ժառանգեցի նրա հայցը,
ժառանգեցի կռիւը նրա,
ժառանգեցի Երեւան վերդառնալու նրա իրաւունքը:
Անգլերէնէն թարգմանութիւնը` ՎԱՀԷ ԱՐՍԷՆԻ («Գրական թերթ»)
Ա.
Երկլեզու էի ծնած, սակայն…
Հայոց լեզուն
դարձաւ մանկութեանս մեղեդին
մեղրաթոյր համը
այն բոլորին՝ ներքեւն յարկին հայրական։
Իմ կորուսեալ գանձն է ան,
կիսուած եւ առուտրուած
երազ՝ որ կուգայ բանդագուշել
անգլերէն լեզուի երազանքը։
Դարերու արձագանգն է ան,
հսկաներու շուքը հնամեայ,
որուն կը կառչինք — ընծայ՝
որ անտեսեալ կ՚անհետանայ։
Բ.
Հնամեայ բառեր
Յաճախ, անգլերէն լեզուի
ծփացող, ձգտուն հինգ բառ է պէտք
բացատրելու մէ՛կ հին, կաշենման բառ։
Ծանր բառեր հնամեայ կը մնան պսպղուն,
դարեր անընդհատ արեւու տակ՝
նման փխրուն քարերու։
Եւ հայ բառերը, նման հին մաշած լումաներու,
մանրուած են ու փոխանակուած,
ստանալով մեղմանուշ ցոլք մը — աննման՝
ի բաց առեալ անձրեւակոծ, հին վանքերէ։
Անոնց իմաստները, այժմ ապաժամ,
նուրբ են, կիսաթագուն ու միապաղաղ։
Առէ՛ք «արդարութիւն» բառն անկատար
իր հեգնաբոյր շեշտաւորմամբ։
Գ.
Սովորոյթ
Բառերը զուրկ չե՛ն կեանքէ։
Տուներու մէջ կ՚ապրին .
հասակ կ՚առնեն ու կը սնուցուին։
Հայաստանի մէջ տատա չի նշանակեր
«հայր», այլ՝ մեծմայր —
երկրորդ տիպարը հոգատար՝
կանգուն մանկան գլխուն։
Դ.
Բառերը շունչէ են ծնած
Շնչափող, շրթունք ու լեզու,
տպագրութիւն ու թուղթ այլեւ ծածուկ նշաններ
թէ ինչն է որ երգ է դառնալու։
Ըստ Արաբներուն, ամեն մէկ նոր լեզու
յաւելեալ հոգի մը կու տայ ուսանողին։
Ըստ իրլանտացիներուն, կելտերէ՛ն լռութիւնը
կարելի չէ վերաձուլել կամ վերապատմել։
Իտալացիք կը ծիծաղին երբ կ՚ըսուի թէ
ե՛րգն է մարտահրաւէրը, երբ արուեստն ի՛սկ է յուզիչ երգը։
Ըստ հայերուն, իրենց լեզուն
կը թարգմանուի հետեւելով սրտի՛ զարկերուն։
Անգլերէնէ թարգմանեց՝ ԹԱԹՈՒԼ ՍՈՆԵՆՑ