ԼԻԼԻԱ ԵՂԻԱԶԱՐԵԱՆ
Օ, ներեցէք, ընկերներ,
Որ վերստին պիտի մեկնիմ ձեր աշխարհէն…
Իմ աշխարհի տէրերն անտէր
Կը ստիպեն որ աճապարեմ։
Պ. Հերկելեան
Յունիսի 12-ին Երեւանի Յովհաննէս Թումանեանի թանգարանում տեղի ունեցաւ լիբանանահայ նշանաւոր բանաստեղծ Պետիկ Հերկելեանին նուիրուած «Հրաժեշտէն ետք» խորագրով գրական-երաժշտական ձեռնարկը։
Պետիկ Հերկելեան բանաստեղծի մասին մեծարանքի խօսքեր ասացին Յովհաննէս Թումանեանի թանգարանի տնօրէն Նարինէ Թուխիկեանը եւ գրականագէտ Ալիկ Թոփչեանը։ Վերջինս անդրադարձաւ վաղամեռիկ բանաստեղծ Պետիկ Հերկելեանի ծաւալած գրական գործունէութեանը՝ յատուկ ուշադրութիւն դարձնելով Պ. Հերկելեանի «Եուհու» քաղաքական-երգիծական վիպակին։ Ա. Թոփչեանն առանձնայատուկ կարեւորութիւն տուեց այն փաստին, որ այս ձեռնարկով Սփիւռքում մեծ համբաւ ունեցող գրողը ճանաչելի է դառնում նաեւ հայաստանեան գրական միջավայրում։ Գրականագէտը նշեց նաեւ Պետիկ Հերկելեանի լիակատար ժողովածուի տպագրութեան անհրաժեշտութեան մասին։
Պ. Հերկելեանի ստեղծագործութիւններից ընթերցեցին դերասանուհիներ Անահիտ Թոփչեանն ու Յասմիկ Տեր-Կարապետեանը, ինչպես նաեւ Աննա Սարաջեանը։ Այնուհետեւ տեղի ունեցաւ «Հրաժեշտէն ետք» կենսագրական տեսաֆիլմի ցուցադրութիւնը՝ նուիրուած Պետիկ Հերկելեանին։
Պետիկ Հերկելեանին նուիրուած գրական-երաժշտական երեկոյին ներկայ էին գրողներ, գրականագէտներ, մտաւորականներ, Պ. Հերկելեանի ընտանիքի անդամներն ու ընկերները։ Միջոցառման աւարտին տեղի ունեցաւ նաեւ մտքերի փոխանակութիւն։ Ելոյթ ունեցան նաեւ Պ. Հերկելեանի ընկերներից մի քանիսը՝ իրենց սրտի խօսքն ասելով Հերկելեան բանաստեղծի եւ ընկերոջ մասին։
ԲԱՆԱՍՏԵՂԾՆ ՈՒ ՄՏԱՒՈՐԱԿԱՆԸ
Պետիկ Հերկելեանը ծնուել է Լիբանանում եւ դեռեւս պատանի տարիքում մեծանուն գրող Ուիլիամ Սարոյեանի կողմից ստացել գրական օրհնութիւն։ Սարոյեանը կանխորոշել էր մեծ գրագէտի մուտքը գրականութեան աշխարհ։ Հանրաճանաչ գրողի հետ հանդիպումից ընդամենը մէկ տարի անց Պետիկ Հերկելեանը հրատարակում է իր առաջին գրքոյկը՝ «Պատուհանէն դուրս» խորագրով։ Այստեղ ընդգրկուած բանաստեղծութիւնները բացայայտում էին սկսնակ գրողի տաղանդը, գրականութեան հանդէպ նրա ունեցած լուրջ մօտեցումը եւ խորը ակնածանքը։ Կարճ ժամանակում Պետիկ Հերկելեանը կարողացաւ մեծ ճանաչում ձեռք բերել։
Պետիկ Հերկելեանի յաջորդ գիրքը կոչւում էր «Եւ երկիր պագանեմ»։ Հայրենիքից հեռու ապրող երիտասարդի թաքուն վշտի եւ արդար բողոքի դրսեւորումն էր այն։ Յաջորդ բանաստեղծական երկը՝ «Բառը», որը ընթերցողի սեղանին դրուեց Պետրոս Հերեան ստորագրութեամբ, հանդիսացաւ գրողի բանաստեղծական վերելքի եւ հասունացման գրաւականը: Գրողի կարապի երգը դարձաւ «Եուհու» անունով քաղաքական-երգիծական վիպակը, մի բացառիկ գրական ստեղծագործութիւն, որի մասին յետագայում դեռ շատ ու շատ հիացական խօսքեր պէտք է յայտնէին գրականագէտները։
Պետիկ Հերկելեան բանաստեղծին, ընկերոջը, մտաւորականին, ուսուցչին մշտապէս յիշում ու փառաբանում են բոլոր նրանք, ովքեր երբեւէ առնչուել են գրողի հետ կամ պարզապէս դարձել են նրա պոեզիայի երկրպագուն։ Բանաստեղծի մահուան առաջին տարելիցին «Նոր գրականութիւն» շարժման մասնակիցները՝ Պ. Հերկելեանի գրական ընկերները, հրատարակեցին «Հերեան» հատորեակը, որում ներառուած էին նմուշներ գրողի ստեղծագործութիւններից, ինչպէս նաեւ յուշեր: Լիբանանում Պետիկ Հերկելեանի յիշատակը յաւերժացնող մի շարք այլ միջոցառումներ էլ են կազմակերպուել, որոնց շարքում յատկապէս առանձնանում է քանդակագործ Մկրտիչ Մազմանեանի կերտած Պետիկի բարձրաքանդակը, յետմահու տպագրուել են նաեւ բանաստեղծի անտիպ ստեղծագործութիւնները։
Լիբանանում հրատարակուել է նաեւ «Գրական վերլուծական էջեր» հատորը, որն ամփոփում է Վազգէն Շուշանեանի «Սիրոյ եւ արկածի տղաքը» վէպին նուիրուած բանաստեղծի ուսումնասիրութիւնը, ինչպէս նաեւ մամուլի մէջ տպուած մի շարք գրաքննադատական յօդուածներ: Նրա ծննդեան 50-ամեակի առիթով, առաջին անգամ Հայաստանում հրատարակուել է իր «Հատընտիր»-ը (100 էջ, 50 քերթուած, 4 երգիծական պատում եւ 4 նամականի):
#ետագայում Պետիկ Հերկելեան գրողի յիշատակը պիտի անմահացուէր Սարգիս Կիրակոսեանի հետեւեալ դիպուկ բնորոշմամբ.
«Հայրենի բնաշխարհին, հայկական ազգակերտ արժէքներու, հայալոյս դարաւոր սրբութիւններու, մերօրեայ համազգային հիմնահարցերու, լիբանանեան մխացող ցաւերու, այլ մանաւանդ Հայաստանն ու հայութիւնը մարմնաւորած գլխագիր սիրուհիին երկրպագու Պետիկ Հերկելեան, հաւատարիմ ոտքերը հողին մէջ ամուր խրած բանաստեղծի իր խառնուածքին՝ կեանքը ապրեցաւ բանաստեղծութեան մը պէս եւ եղաւ ամենէն աւանդապաշտ ու ծուռ տղան իր սերունդին»։
Երեւան