ԳՐԻԳՈՐ ՋԱՆԻԿԵԱՆ
Տղան իրեն վատ էր զգում, նա երբեք նման ուշադրութեան չէր արժանացել: Բոլորը վեր էին կենում, իր կենացն էին խմում, ասում էին բաներ, որ իրեն երբէք չէին ասել: Որ իր հետ առնչութիւն չէին ունեցել: Բայց մայրը բոլորին լսում, հաւանաբար նաեւ հաւատում էր: Մերթընդմերթ էլ, իբր խաւարտի ափսէները թարմացնելու համար, գնում էր խոհանոց, սրբում էր արցունքները, վերադառնում: Փորձում էր ժպտալ ու շատ դժուար էր ժպտում: Հայրը, յայտնի չէ, մօ՞րը, թէ ինքն իրեն գօտեպնդում էր:
— Հայրենիքը սրբութիւն է, — կարկամում էր, — Հայրենիքին ծառայելը սրբութեան սրբոց է, — կարկամում, բայց լրացնում էր:
Գիշերուայ՝ ո՞վ գիտէ որ ժամն էր՝ հիւրերը յիշեցին, որ առաւօտ վաղ է զարթնելու, վեր կացան: Կենացները ամփոփեց պատկից հարեւանը՝ հայոց լեզուի ու գրականութեան ուսուցիչ ընկեր Վարդանեանը, որ վաղուց արդէն թոշակի էր անցել, բայց ամբողջ շէնքի համար ընկեր Վարդանեան էր մնացել: Նա ասում էր, որ հայոց պետականութիւնը հզօր է իր բանակով, որ ազգային բանակը իրականացրել է ժողովրդի նուիրական երազանքը՝ ազատագրել է Արցախը, նորակոչիկ զինուորների հայրենանուիրումով իրականացնելու է նաեւ միւս երազանքները, ազատագրելու է Նախիջեւանը, Արեւմտահայաստանը, Կիլիկիան, այսինքն՝ վերականգնելու է պատմական արդարութիւնը:
Ութերորդ յարկի Յարութիւն պապը, ով հազար տարի Երեւանում էր ապրում, բայց էլի արեւմտահայերէն էր խօսում, տեղից ելաւ, արցունքոտ աչքերը ճպճպացնելով , տղային մօտեցաւ, ճակատը համբուրեց:
— Ցաւդ տանեմ, — ասաց, — ես արդէն հարիւրն անց եմ, կը խնդրեմ, նախ Կիլիկիան ազատագրեցէ՛ք, բնօրրանս տեսնեմ, ձեզ օրհնելով՝ մեռնիմ:
Հէնց հիւրերը գնացին, գրպանի պարկուճը շօշափեց, ոտքի ելաւ:
— Մա՛մ, — իբր նոր յիշեց, — վռազ տեղ եմ գնում:
Չասաց ո՞ւր է գնում, բայց մայրը, ի հարկէ, գիտէր: Ձեւացրեց, թէ չգիտի.
— Շուտ կը գա՞ս:
— Կէս ժամ չի քաշի:
Գիշերային՝ հերթապահ տաքսին իր տեղում՝ խաչմերուկի մայթեզրին էր: Տղան քշել տուեց մինչեւ այն շէնքը, որն իրեն պէտք էր, վարորդին խնդրեց սպասել, դուրս եկաւ, գրպանից պարկուճը հանեց, սիրած աղջկայ ընտանեկան աւտոտնակին փչուող տողերով գրեց. «Ես քեզ սիրում եմ: Կը սպասես: Որ սպասես՝ շուտ կը գամ: Ողջ-առողջ կը գամ»:
Վարորդը, քունը յաղթահարելու համար, տաքսիի դուռը բաց էր թողել, երեւի գրածը կարդացել էր: Հէնց վերադարձաւ, հարցրեց.
— Վաղը բանակ ե՞ս գնում:
— Այո, — ասաց տղան:
— Չգնա՛ս, — ասաց վարորդը:
— Ինչի՞, — զարմացաւ տղան:
— Ես կը գամ, քեզ կը տանեմ:
Առաւօտ վաղ, իրօք, շքամուտքի մօտ սպասում էր: Տղային, ազգական- բարեկամ շատ ունէր, մեքենաների քարաւան էր ուղեկցում: Բայց տաքսու վարորդը ճանապարհը շեղեց ու հաւաքակայան գնալու փոխարէն, տղային նախ սիրած աղջկայ շէնքը տարաւ, աւտոտնակի մօտ ընթացքը դիտմամբ դանդաղեցրեց: Տղան զարմանքով տեսաւ, որ գրածի տակ լուսադէմին ինչ որ մէկն աւելացրել էր. «Կը սպասեմ: Միայն շուտ արի: Ողջ-առողջ արի»: Տղան զարմացած էր, որովհետեւ սիրած աղջիկը չէր կարող այդքան վաղ զարթնած լինել, նման ծուռտիկ-մուռտիկ տառեր գրել: Նայեց վարորդին: Վարորդը լուսանցոյցին էր նայում: Կանաչ լոյսի էր սպասում…
Իսկ մի քանի ժամ անց այդ ամենը հեռաւոր անցեալ էր: Տղան առաջին անգամ զինուորական համազգեստ հագաւ, զօրամաս հասաւ ու համոզուեց՝ իր կեանքում ճակատագրական իրադարձութիւն տեղի ունեցաւ: Համազգեստին դրոշմուած էր ազգային պետականութեան խորհրդանիշն, ու այդ պահից ինքն էր պաշտպանելու մօրը, հօրը, սիրած աղջկան, տաքսու վարորդին: Ամբողջ Արարատեան Հայաստանը:
Յետոյ նրան զէնք տուեցին, հրամանատարն առաջին անգամ դիրք տարաւ: Մինչ այս տղան Արցախում չէր եղել: Նախիջեւանի, Արեւմտահայաստանի, Կիլիկիայի մասին, ի հարկէ լսել էր, բայց որոշակի պատկերացում չունէր: Յենակէտի բարձունքից նա տեսաւ ազատագրուած Արցախը: Տեսաւ Նախիջեւանը, Արեւմտահայաստանը, Կիլիկիան: Զէնքի ծանրութիւնը ճնշում էր ուսը, բայց չէր նեղւում, հաւատում էր, որ այդ զէնքով է քայլելու այն ճանապարհով, որով քայլել էին Արցախն ազատագրողները, ու ի՛նքը, ի՛նքն է վերականգնելու պատմական արդարութիւնը:
Բայց ո՞վ է այդ տղան, հեղինակն ինչո՞ւ անունը չի գրում: Չի գրում, որովհետեւ այդ տղան դո՛ւ ես, դո՛ւ, որ այսօր զօրակոչուել ես ազգային բանակ: Որ զօրակոչուելու ես վաղը, տասը, հարիւր տարի յետոյ: Այդ տղան դուք բոլորդ էք հա՛յ զինուորներ, դուք բոլորդ մեր յոյսն էք ու հպարտութիւնը:
Իսկ աղջիկնե՞րը: Մի՛ տագնապէք, աղջիկները կը սպասեն:
Նրանք ձեզ սիրում են:
Երեւան, 2018 Յուլիս, զօրակոչ