Հորիզոն շաբաթաթերթի գրական յաւելուածը
Անոնք թէեւ երկու ոտք ունէին, բայց մէկ ոտքը փոխ առնուածի պէս էր, թեթեւ մը կը քաշէին, որովհետեւ բունը մնացեր էր սահմանին միւս կողմը՝ իրենց հայրական կալուածներուն մէջ, ուր այլեւս չէին կրնար ըլլալ: Իրաւ որ այդպէս չէր կրնար ըլլալ. եղածը տարիներու ծանր վաստակի հետեւանք էր, երբ ամեն օր գիւղէն մինչեւ իրենց հեռաւոր Continue reading “ՓԼՈՂ ԴՊՐՈՑՆԵՐԸ — Դ.”
Շտաբս-կապիտան Խորէն Խարմանդարեանցի յիշատակին
Ի՞նչ գիտենք մենք Սարդարապատի ճակատամարտի մասին: Ըստ ժողովրդի ճակատագրի եւ պատմութեան վրայ ունեցած ազդեցութեան՝ պատմաբաններն այն համեմատում են Աւարայրի ճակատամարտի հետ: Սակայն ճակատամարտն արդէն պատմութիւն է դարձել, վաղուց արդէն ոչ ականատեսներ կան, ոչ՝ մասնակիցներ: Հայկական Continue reading “Արիութիւնը մեր ժողովրդի բոլոր սերունդների արեան մէջ է — Սարդարապատի ճակատամարտի 100-ամեակին առթիւ”
Բժ. ՕՀԱՆ ԹԱՊԱՔԵԱՆ
Հազուագիւտներու փաղանգին վրայի ամենաընտիր սերը. խիզախ վրիժառու, քաղաքականութեան ու դիւանագիտութեան ամենայետին նրբութիւններով օժտուած տաղանդաւոր ազգային գործիչ ու ղեկավար. ուղղամիտ, անկաշառ ու բացառիկ համեստ, որուն համատ տեւաբար կատարելիք գործն էր կարեւորը. Չէր ուզեր երեւնալ ու կը խուսափէր իր մասին խօսիլ տալէ։ Continue reading “ՀՐԱՉ ՓԱՓԱԶԵԱՆ”
Պէյրութի Սուրբ Նշան եկեցեցւոյ մօտ էր Հաճիին սափրատունը ուր հայրս իր մազերը կը կտրէր եւ, հետեւաբար, մազ կտրելու իմ առաջին յիշատակներս ալ կապուած են անոր հետ: Հանրածանօթ էր Հաճին իր պատմութիւններով, որոնք մեծ հաճոյքով մտիկ կ՚ընէին իրենց կարգը սպասող յաճախորդները, որոնց շարքին կ՚ըլլայինք հայրս եւ ես, ընդհանրապէս շաբաթ օրերը երեկոյեան: Continue reading “Սուրբ Նշանի քովի Հաճիէն մինչեւ Barbershop. գլուխս սափրիչին յանձնելու անձկութիւնը եւ հօրս մազին խազը”
Մեր գիւղին մէջ բոլոր հարսերը կը վերանուանուէին, ինչպէս մեր եկեղեցւոյ հայրերը: Աղջկական անունը կը մերժուէր՝ կը տրուէր հայրական մականունը, Մանճիկոնց Ովսաննան կ՚ըլլար Մանճա, Չիւրկենց Սաթենիկը՝ Չիւրկեկ, Գազենք Ծաղկանը՝ Գազլի, Կարմիրկոնց չեմ գիտեր ինչը՝ Կարմրուկ, եթէ դրսեցի էր՝ Սիվտիցի, Ուրֆացի, Continue reading “ՓԼՈՂ ԴՊՐՈՑՆԵՐԸ — Գ.”
Մեր ամենէն շատ սպասած պահը երգեցողութիւնն էր, որ ալ, չէինք գիտեր, թէ ե՞րբ պիտի գայ եւ մանաւանդ ի՞նչ երգով պիտի սկսի. ատիկա կախեալ էր, թէ ո՞ր դպրոցը կը սկսի նախ. Միացեալը սովորաբար առաջինը կ՚ըլլար, եւ դասարան կը խուժէր անոնց երգը.
— Արիւնոտ դրօշ վեհ Դաշնակցութեան… Continue reading “ՓԼՈՂ ԴՊՐՈՑՆԵՐԸ — Բ.”
Գիւղին այդ կեդրոնական թաղը, ուր շատ էին տուները, մեզմէ՝ մեր ընտանիքէն բացի ուրիշ բնակիչ չունէր:
Իմ ծննդեանս տարին այդ տարածքին մէջ գտնուող տուներու շարքերը չորսէն աւելի եղած էին` Կուվճենց, Քորքենց, Մինասկոնց, Լրջենց… Իրարու թեւ մտած կամ մէկը միւսին թեւին տակ ծուարած, մէկը միւսին մէջքին ոտք դրած տուներու շարքեր էին ասոնք, որոնց դուռն ու մէկ-երկու պատուհանը միշտ արեւմուտքին կը նայէին. Continue reading “ՓԼՈՂ ԴՊՐՈՑՆԵՐԸ”
Տասնվեց տարի անց, առաջին անգամ մտնում եմ այն բնակարանը, ուր վերջին անգամ եղայ դեկտեմբերեան անհաւատալի ձիւնառատ օրը, երբ Հրանտ Մաթեւոսեան Մեծին հրաժեշտ էինք տալիս: Հրանտ Մաթեւոսեանի այրու՝ Վերժինէ Մովսիսեանի հետ պայմանաւորուել էինք զրուցել անցած-գնացած օրերից, սիրոյ իրենց պատմութիւնից, Հրանտի կեանքի փակ ու բաց էջերից, նրանց ապրածի առասպելներից, իրականութիւնից, Վարպետի վերջին ժամերից եւ այսպիսի զրոյց, կարծես թէ, առաջին անգամ էր լինելու: Continue reading “«Հրանտն էնքա՜ն կուլ գնացող էր ամենքին…». Վերժին Մովսիսեան”
ԵՐԱԶԱՅԻՆ ՅՈՒՇԵՐ ԵՐԱԶԱՅԻՆ ՀԱԼԷՊԷՆ
1940-կան թուականներուն Հալէպի մէջ հայերէն դասագիրք վաճառող գլխաւոր 3 գրախանութներ գոյութիւն ունէին։ Ամենէ ճանչցուածը Կիւլէսէրին գրախանութն էր, որ շնորհիւ իր ունեցած առանձնաշնորհեալ դիրքին հայ նախակրթարաններուն մօտ, Ս. Քառասուն Մանկանց եկեղեցւոյ մուտքին ճիշտ դիմաց՝ եւ իր ունեցած գիրքերու բազմազանութեան, կը գոհացնէր հայ աշակերտութեան բոլոր պէտքերն ու պահանջները։ Continue reading “«ԷՐԻԿ-ԿՆԻԿ»”
Առաջին յիշողութիւններս շատ կանուխէն են։ Հալէպի ճեմարանի գրասեղաններուն առջեւ դեռ պարմանուհիներ՝ «Արեւելք» օրաթերթին մէջ, Ապրիլ 24-ի առթիւ լոյս տեսած իր յօդուածին առաջին փիլիսոփայական տողը գրաւած էր մեր ժպիտը եւ ուշադրութիւնը։ «Ապրիլ 24։ Կեանքի թէ մահուան օր։ Թերեւս կեանքի, թերեւս մահուան»։ Յետոյ իր զանազան գրքերու հրատարակութեան առիթով, այցելութիւններ Թորոնթօ, շնորհանդէսներ եւ քննարկումներ։ Հանդիպում Վենետիկի մէջ, ապա քանի մը անգամ Փարիզի մէջ եւ վերջապէս յաճախակի հանդիպումներ Երեւանի եւ Ուշիի մէջ, իր «Երկերու լիակատար ժողովածու»-ի հրատակութեան առիթով Հայաստան զանազան այցելութիւններուն ընթացքին։ Հակառակ որ առողջական խնդիրները ակնյայտ էին, մահը եղաւ անակնկալ։ Կրկին Հայաստան այցելելու ծրագիրներ կը մշակէր, նոյն «Ժողովածու»-ի վերջին հատորի հրատարակութեան առիթով, երբ նախախնամութեան այլ ծրագիրները խափանեցին իր մտադրութիւնը։ Continue reading “ՄՈՎՍԷՍԻՆ ժԱՌԱՆԳՈՒԹԻՒՆԸ — ՄԱՀՈՒԱՆ Ա. ՏԱՐԵԼԻՑԻՆ ԱՌԹԻՒ”